“Kako nikada ni jedna nesreća ne dolazi sama u Sarajevo su pod kapom i okriljem antifašizma, bratstva, jedinstva i zajedništva stigli, kroz nazive ulica, uskrsli ili vaskrsli junaci Kosovskog mita i epa. Ulica Miloša Obilića zaposjela je od same Baščaršije, Park Cara Dušana potiskao je Atmejdan, Principov most- Latinsku ćupriju, Stevan Sindželić- Magudu, Vuk Karadžić- Pehlivanušu, Svetozar Marković- opjevanu Čemerlinu, Šesti novembar- Bistrik, Trifko Grabež- Patke, Zrinski-Ćumuriju, Petar Kočić- Telale, Obala Vojvode Stepe- Obalu Kulina bana, Kosovska- Braću Morić, Jovana Kršića- Glođinu, Hajduk Veljkova- Musu Ćazima Ćatića, Danila Ilića- Oprkanj, Nedeljka Čabrinovića- Navroši, Đure Đakovića- Alipašinu, Ahmeta Fetahafića- Kevrin potok, Branimira Ćosića- Vrbanju, Branka Radičevića- Histeta, Čapajeva- Provare, Kralj Tomislav- Košeo, Janko Balorda- Gornju Breku, Krajiška- Odobašinu, Ivan Gundulić- Tabašnicu, Omladinska- Musalu, Miladin Radojević- Sepetarevac, Omladinsko šetalište- Vilsonovo šetalište, Nemanji- Čekalušu, Spasoja Mičić- Donju Breku, Šalom Albahari- Čemalušu, Takovska- Derbent, Tomo Masarik- Čobaniju, Vaso Miskin- Ferhadiju. Pozivam sve umne glave i slobodare svijeta da povežu bratstvo, jedinstvo, zajedništvo, sekularizam, socijalizam, marxizam, samoupravljanje, delegatski sistem, slobodu radnih ljudi i ravnopravnost naroda sa Milošem Obilićem, Jug Boganom, Nemanjom, Hajduk Veljkom, Car Dušanom, Stevanom Sinđelićem. Dalje, tu su imena ulica atentatora, evropskih terorista na Austro- ugarskog prestolonasljednika: Danila Ilića, Čabrinovića, Trifka Grabeža, Vladimira Gaćinovića.
Likovi iz Kosovskog epa i atentatori imali su prođu i podobnost u bratstvu, jedinstvu, zajedništvu i antifašizmu a osnivači i tako znamenite ličnosti za Sarajevo: Mehmed beg Minetović, Isa beg Ishaković, Topal Osman paša ili Mula Mustafa Bašeskija nisu. Na ovu invaziju likova iz Kosovskog epa, raznih hajduka i vojvoda na imena sarajevskih ulica komunisti sa muslimanskim imenima nikada nisu reagirali kao na nešto što je izvan socijalizma i klasne svijesti. Drugi je red stvari, da se radi o narodnim herojima iz NOB-a a ne o mitskim likovima iz Kosovskog epa…
Jedan posebno opasan, podao,podmukao i štetan diskurs koji se provlači kroz Sarajevo jeste o muslimanizaciji i islamizaciji ulica u tom gradu. Pošto morfološka baza društva zahvata sve ono što se odnosi na demografiju i geografiju seoskih i gradskih centara to sam jedan dan, od bivše Vojne sadašnje Državne bolnice, krenuo i da se svojim vlastitim očima- ajnul-jekin uvjerim u nazive ulica koje su navodno očišćene od nemuslimana. Evo samo dio naziva ulica na području opštine Centar i Stari grad koje nose imena po nebošnjacima. To su: Obala Kulina Bana, Radićeva, Mis Irbina, La Benevolencija, Branislava Đurđeva, Maršala Tita, Vrazova, Kranjčevićeva, Danijela Ozme, Josipa Vancaša, Tina Ujevića, Dalmatinska, Kaptol, Josipa Štadlera, Jaroslava Černija, Todora Švrakića, Prote Bakovića, Hadži Damjanova, Franca Lehara, Alberta Fortisa, Koste Hermana, Maria Mikulića, Porodice Foht, Gabelina, Alekse Šantića, Vilsonovo šetalište, Susan Sontag, Augusta Brauna, fra. Anđela Zvizdovića, Đoke Mazalića, Mice Todorivić, Despićeva, Austrijski trg, Vase Miskina i Vladimira Skarića. Slovom i brojem 36 mojim očima viđenih ulica samo na dijelovima opština Centar i Stari grad sa nebošnjačkim imenima i prezimenima.
Druga podla zamka kaže promijenjenim imenima ulica data su samo bošnjačka imena. Pošto društvena morfologija sagledava društvo izvana i tretira geografsku situaciju naroda i njegove organzacije, brojnost stanovništva, njegovu gustinu, naseljenost i raspored u prostoru, metodom slučajnog ali pouzdanog uzorka izvršio sam analizu koja su dobile imena izmjenjene ulice. Daleko najviše njih dobilo je, ustvari vraćeni su im višestoljetni geografski, povijesni i kulturni toponimi: Carina, Mišćina, Kečina, Ramića sokak, Megara, Megara (stijena) čikma, Cvijetna, Oprkanj, Za Beglukom, Dugi sokak, Golederica, most Drvenija, Karpuzova, Niže banje, Isovića sokak, Pod Hridom, Džinin sokak, Logavina, Vrbanjuša, Kalhanski sokak, Begovac, Potoklinica, Širokac, Bećarevo ćoše, Na varoši, Konak, Budžak, Mešino ćoše, Obala Isa bega Ishakovića, Mali sokak, Bistrigijin sokak, Atmejdan, Telali, Čatordžina, Sagrdžije, Sagrdžije čikma, Mačkareva, Džinina, Maguda, Maguda čikma, Čemerlina, Bistrik, Čeljigovići, Patke, Ferhadija, Veliki Alifakovac, Heljevac, Talirevića, Pehlivanuša, Hambina carina, Ćumurija, Ćumurija čikma i Careva ćuprija.
Na teritoriji dijela opštine Starog grada vraćena su 54 geografsko- historijskog naziva ulica. Skoro isto ili veoma slično je i na teritoriji Centra. To su: Stolačka, Kevrin potok, Dolina, Čekaluša čikma, Vrbanja, Tahmišćina, Hiseta, Provare, Alipašina, Bardakčije, Gornja Breka, Tahtali sokak, Jezero, Odobašina, Terezija, Sepetarevac, Dola, Bolnička, Jabuka, Čekaluša, Musala, Donja Breka, Čemaluša, Derebent, Čobanija, Trg Republike, Merhemića trg, Ferhadija, Pehlivanuša i Gimnazijska.
Sve u svemu 30 plus 54 na području Centra i Starog grada jednako je 84 vraćenih povijesno- geogradskih naziva ulica koje su ta imena do 1945. godine nosile stotinama godina.
Dio kolumne profeosora Mustafe Spahića “Stvarni i lažni problemi”, objavljene u Oslobođenju 22.05.2017. godine.
