Cionistički rat protiv Pojasa Gaze ušao je u novu i izuzetno osjetljivu etapu. Ono što ratni zločinac Benjamin Netanyahu naziva ”presudnom fazom rata”, a vojni komandanti definišu kao ”glavnu operaciju”, u svojoj suštini nosi mnogo više od deklarisanih ciljeva. Prema izraelskoj verziji, zadatak je trostruk: zauzimanje samog grada Gaze, oslobađanje talaca i uništavanje vojnih i administrativnih kapaciteta Hamasa. Ipak, iza službene retorike kriju se dublje i opasnije ambicije: potpuno izolovanje sjevera pojasa, njegovo pretvaranje u zonu neprikladnu za život i otvaranje prostora za buduću kolonizaciju i naseljevanje Jevreja, dok bi istovremeno okupacija grada Gaze omogućila sistematsko ubrzavanje procesa prisilnog raseljavanja Palestinaca.
Strategija zasnovana na vatri i raseljavanju
Cionistički entitet, okupljanjem više vojnih divizija, računa na to da će masovna upotreba vatre i bombardovanje civilne infrastrukture, uključujući i visoke stambene zgrade, izazvati egzodus stanovništva prema jugu. Time bi otpor ostao bez ključne društvene podrške, borci bez sigurnog zaleđa, a tunelska mreža – temelj vojne infrastrukture – bila bi lakše dostupna agresorskim trupama. Plan je jasan: slomiti otpor ne samo vojno, nego i demografski, kroz udar na samu osnovu opstanka civilnog stanovništva.
Da li je ovo ”konačni obračun”?
Nameće se suštinsko pitanje: može li cionistička vojska, ovoga puta, ostvariti ono što joj nikada ranije nije pošlo za rukom – potpuno iskorjenjivanje Hamasa, oslobađanje svih talaca i pripremu terena za konačno protjerivanje Palestinaca i gašenje njihove državotvorne ideje?
Površan pogled mogao bi sugerirati da cionistička vojska posjeduje snagu da sprovede ove ciljeve. Ali detaljna analiza pokazuje nešto sasvim drugo: cionistička vojska suočava se sa dubokom krizom koja podsjeća na onu iz novembra 2023, kada je prvi put izvršila kopneni upad u Pojas Gaze.
Slomljeni moral i gerilska realnost
Prvi faktor krize jeste ozbiljno urušavanje morala cionističkih vojnika. Hrabrost i upornost palestinskog otpora ogolili su jaz između planova iscrtavanih na papiru i stvarnosti bojnog polja. Drugi faktor jeste priroda same operacije: za razliku od prethodnih godina, kada se cionistička vojska kretala periferijom gradova, povremeno ulazila u neka naselja i brzo se povlačila, sada je primorana na ono što se u vojnoj teoriji naziva ”urbani rat”. To znači ulice, kuće, kvartove i srce same Gaze, uz sve rizike koje nosi borba protiv protivnika koji poznaje teren, koristi tunele i vodi gerilski rat. Iskustvo pokazuje da i najveće regularne armije svijeta trpe teške udare kada se suoče s ovakvom taktikom.
Gaza nije Zapadna obala
Za razliku od gradova Zapadne obale, gdje izraelska vojska može prodrijeti u svaku ulicu gotovo bez otpora, Gaza predstavlja sasvim drugačiji teren. Radi se o prostoru s gušćom populacijom, snažnijom vojnom infrastrukturom otpora i većim stepenom naoružanosti i obuke boraca. Uprkos razaranju, Hamas i druge skupine otpora zadržale su sposobnost organizovane borbe, što cionističku vojsku dovodi u produženu i iscrpljujuću borbu.
Teret ranjenih i mrtvih
Treći faktor jeste činjenica da cionistički komandanti ulaze u ovu bitku svjesni ogromnih ljudskih gubitaka koje je vojska pretrpjela od početka rata. Prema zvaničnim podacima Ministarstva odbrane, u cionističkim redovima ima već 20.000 ranjenih, a broj mrtvih se krije. Ova realnost demoralizuje i vojnike i komandni kadar, ostavljajući tešku psihološku sjenku nad svakim novim napredovanjem.
Od ”samoodbrane” do optužbi za genocid
Četvrti element koji komplikuje situaciju jeste promjena međunarodnog okruženja. Tokom prvih operacija Izrael se uspješno predstavljao kao država u ”samoodbrani”, pozivajući se na događaje 7. oktobra, istrgnute iz šireg konteksta palestinskog bola i historije. Danas, međutim, Izrael ulazi u rat obilježen optužbama za genocid. Protesti protiv cionističkih zločina održavaju se širom svijeta, uključujući zapadne prijestolnice koje su decenijama bile čvrst oslonac Izraelu. Globalna percepcija se mijenja: narativ ”jevrejske države” suočava se s preispitivanjem kakvo nije zabilježeno od njenog osnivanja.
Politički pritisci i iluzije ”presudne bitke”
Peti faktor ogleda se u samoj cionističkoj politici. Vlada u Tel Avivu ovog puta djeluje pod snažnim pritiskom vremena i nesigurnosti. Za razliku od ranijih faza, nije najavljen vremenski okvir operacije. Svaka prethodna kampanja bila je predstavljana kao ”odlučna bitka”, nosila je simbolična imena i bila nabijena retoričkim obećanjima. Sve su završile bez postizanja najavljenih ciljeva.
Da, Gaza je razarana, stanovništvo ubijano i gladovalo, ali je Izrael na strateškom planu gubio – baš kao što je nekada i dobijao na strateškom planu, od prvih cionističkih kongresa krajem 19. stoljeća do stvaranja države 1948. godine. Danas, međutim, slika je drugačija: erozija imidža pretvara se u ekonomske gubitke kroz otkazane ugovore i bojkot robe, dok se čak i u Sjedinjenim Državama osjeća promjena u javnom mnijenju.
Unutrašnja opozicija i glasovi sumnje
Šesti element krize jeste izraelska unutrašnja scena. Za razliku od prvog kopnenog upada, opozicija je sada glasnija i oštrija. Kritike ne dolaze samo od porodica talaca ili onih koji odbijaju mobilizaciju, nego i od bivših premijera i generala. Ehud Barak upozorava da će se ”izraelska vojska zaglaviti u blatu Gaze”, dok Ehud Olmert osuđuje ”pretjeranu brutalnost”. General Yisrael Ziv tvrdi da Netanyahuovo traganje za pobjedom po svaku cijenu ”nikada neće koristiti Izraelu”. Takvi glasovi odražavaju duboku podjelu i slabljenje konsenzusa unutar izraelskog društva.
Retorika mitova
Netanyahu i njegovi saradnici danas posežu za religijskim narativima i historijskim mitovima, dok ministri i vojni glasnogovornici ponavljaju parole o ”upornosti do kraja” i ”novoj fazi operacije”. No, radi se o retorici, već mnogo puta korištenoj i izgubljene snage. Istina je da cionistička vojska može biti brutalnija nego ikada, ali je i palestinski otpor danas iskusniji, istrajniji i spremniji na borbu u ulicama. A ako društvena podrška otporu ostane čvrsta, cionistička vojska će se suočiti sa svim slabostima regularnih armija kada se nađu u vihoru gerilskog rata.
Zaključak
Novi cionistički pohod na Gazu nije jednostavan vojni manevar, već proces koji nosi strateške, političke i moralne rizike. S jedne strane, izraelska vlada pokušava ostvariti historijske ambicije – kolonizaciju, demografsko preoblikovanje i slom palestinskog otpora. S druge strane, realnost na terenu pokazuje da je riječ o sukobu koji duboko podriva moral vojske, slabi međunarodni položaj Izraela i produbljuje unutrašnje podjele. Gaza, i pored ruševina, ostaje simbol otpora i prostor u kojem se iluzija izraelske ”presudne pobjede” sudara s realnošću naroda koji odbija nestati.
