Rusija djeluje destabilizirajuće, koristeći komplikovano društveno, političko i ekonomsko okruženje, nedostatak strateške orijentacije države i podijeljenost oko euroatlantskih integracija, kojima se protivi Republika Srpska.
Istraživanje je trajalo godinu dana, a uključivalo je intervjue sa lokalnim akterima, kao i procjene ranjivosti u četiri oblasti: društvo, ekonomija, politika, te vanjska politika i bezbjednost. U sve četiri kategorije BiH je zabilježila gore rezultate od Srbije, Crne Gore, Albanije, Sjeverne Makedonije i Kosova.
Rufin Zamfir, autor izvještaja „Rizici i ranjivosti na Zapadnom Balkanu“ i direktor organizacije Global Focus, kaže da postoji niz faktora koji Rusiji olakšavaju da progura svoju agendu:
„Jedan od najvećih problema koji BiH čini toliko ranjivom je nedostatak jedinstva u političkim odlukama, taj rascjep između Federacije i Republike Srpske koje ne uspijevaju, ako uopšte i pokušavaju, da sinhronizuju vanjsku politiku i agende.”
Prema istraživanju, neke od slabosti BiH u oblasti politike su: zarobljena država sa malo povjerenja u institucije, nekažnjivost političkih elita, politička zavisnost državnih službenika, pravosuđe pod utjecajem političkih i poslovnih interesa, te netransparentno finansiranje političkih stranaka. Pritom, za BiH problem nisu samo akteri poput Rusije, Kine ili Turske, već i susjedi – Srbija i Hrvatska – koji se miješaju u unutrašnja pitanja zemlje.
„Stoga je stanovništvo sklono da sluša propagandu ili druge štetne utjecaje.“, kaže Zamfir.
Kada je riječ o BiH, izvještaji pokazuju da zabrinutosti izazivaju veća vidljivost lažnih informacija u odnosu na njihovo naknadno opovrgavanje, etiketiranje novinara da rade za Zapad, kao i nisko povjerenje u medije.
Kao medij iz BiH koji u najvećoj mjeri širi identične ili slične sadržaje Sputnikovim naveden je portal Iskra.co, za kojeg autori navode da je „nepoznatog vlasništva“, dok više od 75% posjeta ima iz Srbije.
Portal Iskra.co je iz Republike Srpske, a u opisu mu stoji da je „elektronske novine Andrićgrada“.
Autori su naveli da su lokalni eksperti sa kojima su razgovarali naglašavali ulogu popularnijih medija, poput Radio televizije Republike Srpske, agencije SRNA i Alternativne televizije, u promovisanju sadržaja Sputnika, ali da njihovo istraživanje to nije potvrdilo.
Jedan od zaključaka svih izvještaja jeste da Rusija, koja sebe označava kao zaštitnika pravoslavlja i tradicionalnih vrijednosti, zapravo u velikoj mjeri koristi prilike koje joj same države pružaju, čemu u velikoj mjeri doprinose nedostatak vladavine prava, te rašireni korupcija i kriminal.
Pritom, rusko djelovanje na Zapadnom Balkanu odvija se kroz saradnju i savezništva sa lokalnim moćnicima u Srbiji i Republici Srpskoj, poput Milorada Dodika. Rusija je podržala Dodika kada je raspisivao referendum o 9. januaru kao danu Republike Srpske, dok Moskva sprečava Vijeće za implementaciju mira u sankcionisanju liderstva Bosanskih Srba. Također, Dodik održava veze sa bajkerskim klubom „Noćni vukovi“ koji su bliski ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu.
Dimitar Bechev, autor izvještaja „Ruski strateški interesi i alati za utjecaj na Zapadnom Balkanu“, rekao je da Rusija zapravo nema dugoročni plan, koji bi se mogao porediti sa idejom proširenja EU ili NATO-a, već prevashodno djeluje tako što opstruiše druge:
„Ono što Rusija može činiti je da jednostavno pravi prepreke i postiže poene protiv Zapada u nadi da će stvoriti posebne odnose s akterima na Zapadnom Balkanu, počevši od vlada, pa sve do poslovnih interesa, do društvenih grupa i političkih stranaka, kako bi stekla političku prednost u odnosu na Zapad.
Rufin Zamfir kaže da Rusija uvijek pokušava izvući što je više moguće vlastite koristi uz minimalna ulaganja, poput narušuvanja ugleda međunarodnih institucija:
„Rusija pokušava zadržati svoju poziciju na Zapadnom Balkanu, ne samo zato što Zapadni Balkan predstavlja veliki ekonomski ili politički dobitak, nego Rusija pokušava signalizirati Zapadu da je i dalje važan igrač. Ona je i dalje figura moći bez koje neće biti mira na Zapadnom Balkanu. Pokušava zadržati tu poziciju, ne samo u BiH, nego i u drugim državama, a u isto vrijeme se pokušava predstaviti kao alternativa EU i međunarodnim organizacijama“.
(Vijesti.ba)
