Nakon što su pristalice svrgnutog diktatora Bashara Assada pokrenule napade na nove sirijske sigurnosne snage krajem prošle sedmice u području gradova Tartus, Latakija i još nekoliko manjih gradova i mjesta, Sirija je doživjela najgori talas nasilja od Assadovog pada početkom decembra.
Do ponedjeljka se situacija uglavnom smirila. Međutim, protekli vikend je obilježio najgori talas dezinformacija u Siriji od decembra prošle godine kada je svrgnut Assadov režim, kažu istraživači iz sirijske organizacije za provjeru činjenica Verify-Sy.
“Primijetili smo značajan porast širenja dezinformacija. Koordinacija među zlonamjernim online akterima dostigla je najviši nivo od oslobođenja Sirije”, naveli su iz organizacije Verify-Sy.
Tokom protekle sedmice, “dezinformacije su bile usko povezane sa stvarnom koordinacijom na terenu. U chat sobama i privatnim direktnim porukama, zlonamjerni akteri su pozivali Alavite (manjinu kojoj pripada i Bashar Assad a koja nastanjuje sirijsku obalu) i druge manjine da pobjegnu, upozoravajući na nadolazeći genocid dok su ohrabrivali muškarce da uzmu oružje i napadnu vladine položaje.
Verify-Sy je također primijetio sve veću upotrebu generativne umjetničke inteligencije za manipulaciju snimcima i promjenu glasova kako bi se proizveo izuzetno provokativan grafički sadržaj. Zlonamjerne snage koje su kreirale ovakve sadržaje podlo su podmetale stare snimke ubistava i zločina koje su počinile Assadove snage i iste prikazivali kao snimke zločina aktelnih snaga privremene vlade Sirije.
U Siriji, društveni mediji “služe kao ključni izvor informacija usred odsustva formalnih ili pouzdanih, nezavisnih medija,” objašnjava Noura Aljizawi, sirijska aktivistkinja i viša istraživačica na Citizen Labu Univerziteta u Torontu.
Aljizawi također ukazuje na “nedostatak zvanične komunikacije od privremene vlade, što ostavlja zajednicu da se suočava s nesigurnošću i ranjivošću.
Postoje i sukobljena gledišta različitih sirijskih zajednica. Proassadove snage su koristile dezinformacije kako bi proširili sektaške podjele i pozvali svoju zajednicu da se ne pomiri s novom sirijskom vladom.
Porast dezinformacija i govora mržnje na mreži ne samo da potiče nasilje, već i produbljuje podjele.
الصورة المتداولة حديثًا على أنها مشهد من "التغريبة السورية" في سياق الأحداث الدامية التي شهدها الساحل السوري مؤخرًا، غير حقيقة، إذ تبيّن أنها لقطة تمثيلية مأخوذة من الحلقة الأولى من مسلسل "البطل"، الذي يُعرض خلال شهر رمضان 2025.
تجدر الإشارة إلى أن قرى ومدن الساحل السوري شهدت… pic.twitter.com/pHqtIruCHj
— تَـأكّـدْ (@VeSyria) March 14, 2025
Pored domaćih – sirijskih aktera u širenju dezinformacija s ciljem širenja sukoba i destabilizacije privremene sirijske vlade učestvovale su i neke strane zemlje.
Poseban doprinos širenju dezinformacija dali su Iran i iranske mreže. Iranske vlasti ne kriju da se oštro protive novoj sirijskoj vlasti. Nova sirijska vlada je istjerala iranske snage koje su podržavale Assadov režim iz zemlje.
Rusija i Izrael su također igrali ulogu u kampanjama dezinformacija protiv nove vlade, kažu stručnjaci. Izrael nastoji svim sredstvima da destabilizira i podijeli Siriju. Širenje dezinformacija i podsticanje na sukobe je izraelska glavna poslastica.
Desničarski komentatori u SAD-u su koristili društvene mreže kako bi promovisali islamofobične stavove, optužujući novu sirijsku vladu da je predvode pojedinci sa prošlim vezama sa islamiskim ekstremizmom.
Ovaj slučaj iz Sirije upozorava koliko je danas širenje dezinformacija opasno po svaku zajednicu i sve ljude u svijetu, naročito nestabilna područja. U Siriji je zbog širenja dezinformacija ubijeno stotine ljudi.
