Autor: dr. Bešar Neriš, sirijski autor
S obzirom da je iranski režim teokratski, vjerski segment je bio uvijek važna komponenta odnosa ovog režima sa režimom poridice Asad. No, uprkos značaju vjerske dimenzije u tim odnosima, vanjska politika iranskog režima prema Siriji ne može se posmatrati samo kroz ovu dimenziju, jer je odnos između iranskog režima i dinastije Asad donosio političke benefite za oba režima. Sirija je postala kapija geopolitičkog i strateškog širenja utjecaja iranskog režima na Bliskom istoku, a zahvaljujući tome, Iran je uspio da dosegne obale Mediterana. S druge strane, Sirija je bila sigurna ruta kojom su libanskom Hezbolahu stizali iransko oružje, novac, iranski vojni instruktori. To u velikoj mjeri objašnjava iransku podršku Asadu od samog početka narodne revolucije.
Očuvanje Asadovog režima je nacionalni interes iranskog režima
Za iranski režim očuvanje Asadovog režima je pitanje zaštite nacionalne sigurnosti. Teheranski režim svjestan da bi nakon pada Asada zapao u velike probleme, jer bi to oslabilo strateški utjecaj Irana u regiji. O tome su goovrili brojni generali Iranske revolucionarne garde, goovreći o tome da Sirija predstavlja stratešku pozadinu Irana .
Iranski režim je uložio velike napore i sredstva da spriječi pad Asada, svjestan da bi njegov pad značio početak kraja njihovog sna o stvaranju nove šiijske imperije tipa safevijske dinastije, s obzirom da je Sirija, zbog svog strateškog položaja u središtu Bliskog istoka, sa obalama na Mediteranskom moru, i države kroz koju se odvija opskbljivanje libanskog Hezbolaha vojnom opremom i oružjem iz Irana, veoma važan dio u tom projektu.
Sirija je veoma važna karika u lancu iranskog utjecaja u regiji, jer je to zemlja koja graniči sa Libanom i Irakom, dvije zemlje u kojima Iran ima toliki utjecaj da se slobodno može reći kako kontrolira vlade tih zemalja. Za iranski režim, pad Asadovog režima značio bi i slabljenje iranskih marioneta u Libanu i Iraku, a možda i njihov potpuni poraz. Takav razvoj događaja iranski režim percipira kao ugrožavanje nacionalne sigurnosti jer Siriju i Irak smatra prvom linijom svoje odbrane, što su otvoreno izjavljivali neki iranski generali, kao što je gen. Husein Hemedani, koji je reako: „Granice Irana su na jugu Libana i Bešar Asad se bori za nas.“
Zbog svega toga Iran se jako trudi da u svakoj budućoj pogodbi za političko rješenje sirijske krize, ostvari svoje interese kroz očuvanje političke i vojne moći alevijske sekte, koja se smatra jednom od šiijskih frakcija, te time bližom ostalim šiijama, nego sunijama, iako postoje bitne teološke razlike između alevijskog i isnaašerijskog šiizma.
Iranski režim se prema sirijskom pitanju odnosi makjavelistički, kako bi osigurao svoje strateške interese, makar to značilo ogromno stradanje sirisjkog i iranskog naroda. Naravno, jasno je da u svemu tome Iran ima i sektaške aspiracije, ali ih vješto kombinira, ili bolje reći prikriva, političkim interesima i narativom o borbi protiv američke hegemonije i cionizma.
