Udruženje boraca učesnika otporu agresiji Nemilskog rejona 1992 – 1995 nastavilo je sa njegovanjem tradicije odbrambeno oslobodilačke borbe Armije Republike BiH i danas je organizovalo po deveti put tradicionalni „Marš stazama branilaca Nemilskog rejona“.
Manifestaciji na Javorju su prisustvovali brojni mještani mjesnih zajednica koje gravitiraju širem Nemilskom području, članovi porodica šehida, predstavnici boračkih udruženja, gosti iz političkog, društvenog i vjerskog života, kao i zvaničnici izvršne i zakonodavne vlasti svih nivoa organizovanja.
Herojska priča nemilskog kraja počela je u nedjelju, 15. marta 1992. godine. U ratne safove toga dana postrojili su se dobrovoljci, pripadnici Patriotske lige iz Šerića, Vukotića i Jastrepca. Ispred njih, kao komandant, stajao je Hašim Garanović. Tom historijskom događaju prisustvovao je i komandant zeničke Patriotske lige Ibrahim Purić, a oni, patriote u patikama, radničkim čizmama i rijetkom maskirnom uniformom, stajali su vedra lica. Spremni i svjesni ratne opasnosti. Formiranjem odreda i samostalnih četa domoljubi su se potom počeli okupljati i u Orahovici, Nemili, Vranduku…
Na dan džuma namaza, 15. maja 1992. godine, formirana je prva ratna kasarna na teritoriji Bosne i Hercegovine i to u područnoj školi “Ćamil Sijarić” u Orahovici, a skoro mjesec dana kasnije, tačnije 13. juna, formiran je Rejonski štab Teritorijalne odbrane Nemila u čiji sastav ulaze odredi Orahovica, Nemila, Vranduk i Šerići, te Samostalna četa Starina. Dva dana kasnije borci nemilskog kraja ulaze u prvu bitku i to u Čekrčićima kod Ilijaša. Udarnu snagu ove operacije čine borci Odreda Orahovica, Nemila i Vranduk. U borbama kod Čekrčića pao je herojski i prvi šehid ovog kraja Enes Isaaković. Uporedo sa ovim dejstvima vode se borbe i na području Drivuše i Manjače.
Omasovljenje oužanih snaga na ovom području se nastavlja i tokom ljeta, pa je 8. jula formiran i Odred Topčić Polje. Tokom ljeta jedinice nemilskog kraja čvrsto drže linije odbrane prema Tesliću i učestvuju u aktivnim borbenim dejstvima izvan Zenice. Sedmog decembarskog dana 1992. godine formiran je i postrojen Prvi protivdiverzantski odred koji ulazi u sastav jedinica Trećeg korpusa ARBiH u čije redove ulaze jedinice nemilskog kraja, a na njihovo čelu kao komandant postavljen je Zajko Kozlić.
Godinu dana kasnije, tačnije 29. 12. 1993. godine, formirana je 330. laka brigada sa sjedištem komande na Bistričaku. Njen je zadatak da brani granice Općine Zenica prema Tesliću. Prvi komandant 330. lake brigade bio je Mirsad Ibraković, a načelnik Štaba Zajko Kozlić.
Tokom skoro četverogodišnjeg odbrambeno-oslobodilačkog rata u odbrani domovine sa područja nemilskog kraja učešće je uzelo više od četiri hiljade boraca. Za ovo vrijeme ranjeno je preko hiljadu boraca, od toga preko tri stotine teško. Živote za domovinu, njenu slobodu, samostalnost i nezavisnost dalo je 127 šehida. Manifestacija je realizovana na Javorju iznad Šerića.
Na Javorju je za cijelo vrijeme agresije na BiH živote za slobodu domovine ukupno dalo 407 šehida,a samo njih 127 sa ovih krajeva, dok je bio i veliki broj ranjenih pripadnika Armije Republike Bosne i Hercegovine.
Nekoliko godina unazad iskazana je želja i potreba za izgradnjom Spomen obilježja herojima i šehidima sa Javorja. Ove godine su iz Udruženja poručili da su uz pomoć pojedinih lica iz privatnog sektora i političkog establišmenta države, kantona i grada dobili određena sredstva i da su do samog početka devete manifestacije uspjeli da urade jedan manji dio posla na izgradnji spomen obilježja Javorje, a to je veliki ljiljan kao simbol otpora agresiji na domovinu Bosnu i Hercegovinu i spomen na sve šehide i gazije.
Nadaju se da će na desetu obljetnicu ovo Spomen obilježje, uz obećanje čelnih ljudi grada i kantona, biti završeno i da će zasjati na vrhu Javorja i ostati kao trajni pečat kulture sjećanja naroda sa Nemilskog rejona u znak poštivanja svih onih koji su svoje živote položili u odbrani domovine i vjere.
Kompletan snimak sa ovogodišnje manifestacije možete uskoro pogledati na YouTube kanalu IMLTV. PRES
Priredio: Bilal Isaković IML TV
