Piše:Avdo HUSEINOVIĆ
Prepreka zaboravu su slike, taj vjerni svjedok na prohujala vremena.
Jezivi su slučajevi autentičnosti nekih ratnih slika i video snimaka, jezive su okolnosti i namjera njihova nastanka, a i saznanja šta je uslijedilo nakon toga. Brojni su slučajevi ljudi tokom agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu, koji su nakon fotografisanja ili snimanja video kamerom ubijeni. Poznate su šokantne fotografije Rona Haviva, na kojima se u Bijeljini prvih dana aprila 1992. vide i žrtve i Arkanovi zločinci, kao i one na kojima Goran Jelisić tzv.srpski Adolf, početkom maja 1992. u centru Brčkog ubija Huseina Kršu i Hajrudina Muzurovića. Još šokantnije je da je za uslugu fotografisanja direktnog ubijanja ove dvojice Bošnjaka, fotograf Bojan Stojanović iz Beograda platio ubici Jelisiću 500 njemačkih maraka, a da je za fotografije objavljene na naslovnicama The New York Timesa, TIME-a i The Guardian, dobio uglednu nagradu World Press Photo.
Novinarka TV Novi Sad Milijana Baletić obrela se u Čajniču i 11. maja 1992. u Lovačkom domu u Mostini, pored tijela ubijenih Bošnjaka logoraša, snimila intervju sa dr. Duškom Kornjačom. Dok su se u kadru vidjela mrtva tijela ubijenih Bošnjaka, Milijana je ovako počela svoj izvještaj: “Noću su Zelene beretke napale ovaj zatvor sa ciljem da izvuku one koji im trebaju, a one koji su odslužili svoje, zverski su likvidirali.“
„A šta je, po vašem mišljenju, bio glavni motiv da se pobiju ovi ljudi?”, pita Milijana doktora Kornjaču. Sa bradom do pojasa, Kornjača se drži dogovorenog scenarija: “Vjerujem da su u njima prepoznali one koji su sarađivali s njima, pa su donijeli odluku, da oni ne bi ispričali o njihovom ponašanju, da ih uklone sa lica zemlje.” Ta laž je proturana kao gebelsovska istina, možda je to i prvi snimak u kojem je započela nepresušna strategija u kojoj Srbi svoje zločine pripisuju žrtvi. Po kojoj je žrtva ubila sebe.
Fotograf Milan Timotić iz Zemuna fotografisao je 9.juna 1992.godine kako srpski vojnici muče Jasmina Hodžića u višegradskoj policijskoj stanici. Pretpostavlja se da je Jasmin tog dana i ubijen, a njegovi posmrtni ostaci ekshumirani su 2010. iz jezera Perućac u Slapu kod Žepe. Timotić će četiri mjeseca kasnije, u višegradskom hotelu Vilina vlas fotografisati i mučenja Bošnjaka iz sela Sjeverin, koje je zločinac Milan Lukić sa svojim „Osvetnicima“ 22.oktobra 1992. oteo iz autobusa na relaciji Rudo-Priboj. Poslije mučenja i slikanja, 17 otetih Bošnjaka iz Sjeverina je ubijeno i bačeno u Drinu. Pretpostavlja se da je po nalogu Službe državne bezbednosti Srbije fotograf Timotić fotografisao više stotina ubistava Bošnjaka u Višegradu. Prilikom svjedočenja pred Sudom u Beogradu, Timotić se 2005. branio amnezijom. Ničega se nije sjećao. Ni Višegrada, ni žrtava, ni ubica…
U kasarni Uzamnica kod Višegrada, nakon zarobljavanja bio je zatvoren Abdulah Kahriman Dule. Nakon što je pred kamerama Kanala S sa Pala, pod prisilom dao izjavu o navodnim bošnjačkim zločinima nad Srbima u Višegradu i Goraždu, Abdulahu se gubi svaki trag. Niko nije odgovarao za njegovo ubistvo.
Azura Jakupovića, vlasnik kafića “Marlboro” iz Kozarca, prepunog modrica na licu intervjuisali su prijedorski novinari Rade Mutić i Živko Ećim. Nedugo nakon toga i Azur je ubijen.
Nakon okupacije Kozarca, Bećir Medunjanin zajedno sa suprugom Sadetom i sinom Anesom zarobljen je 10.juna 1992.godine na Kozari. Kada su uhapšeni Medunjanini, novinari Živko Ećim i Rade Mutić su napravili reportažu o njihovom hapšenju. Fotografija porodice Medunjanin je objavljena u „Kozarskom vjesniku“. Nakon fotografisanja, odvedeni su u logor Omarska. Bećir i supruga Sadeta nisu preživjeli. Na snimcima logoraša u logoru Omarskoj koje je 05.avgusta 1992. snimila ekipa britanske TV ITN vidi se Nedeljko Nedo Ilišinović – Ilišin. Preživio je srpske logore smrti Keraterm, Omarsku i Manjaču. Prvog dana po puštanju sa Manjače, ubijen je u rodnoj Ljubiji u jesen 1992. Navodni ubica Ljuban Pejić je na slobodi!
Postrojbe HVO-a 9.maja 1993.godine, izvršile su žestok napad na komandu 4.korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine u zgradi Vranice na zapadnoj obali Neretve u Mostaru.
Nakon 36 sati borbe, opkoljeni u plamenu, borci Armije su pokušali proboj. Tom prilikom je zarobljeno 13 članova komande Četvrtog korpusa. Zarobljavanje ovih vojnika je snimljeno, novinarka Dijana Čuljak je s njima razgovarala, a snimak je emitovan u emisiji Dubravka Merlića “Slikom na sliku” na Hrvatskoj televiziji. Zna se da su zarobljenici odvedeni u MUP, a nakon toga u Mašinski fakultet Univerziteta “Džemal Bijedić”, gdje su nakon zvjerskog maltretiranja ubijeni. Među ubijenim je bilo pet jedinaca u roditelja.
Današnji ministar MUP-a RS Dragan Lukač je bio ratni komandant Banjalučkog odreda Specijalne brigade policije RS. Na ratnim snimcima napada srpskih snaga na Sokolac, predgrađe Bihaća, vidi se kako Lukač i njegovi vojnici 24. novembra 1994. maltretiraju zarobljenog mladića Nedžada Dizdarevića. Lukač je, kako se čuje i vidi na snimku, naredio da Nedžada odvedu. Nesretni mladić nakon odvođenja je zaklan.
Za ovaj strašni zločin osuđen je samo Pavle Gajić iz Ključa, pripadnik jedinice „Orlovi Grmeča“. Gajić je na Sudu Bosne i Hercegovine priznao da je zaklao Nedžada Dizdarevića. Osuđen je na sedam godina zatvora. Jedan pripadnik Specijalnog odreda policije sve akcije oko Bihaća snimio je kamerom, a dijelove snimka je objavila i ratna banjalučka televizija.
Na snimcima beogradskog novinara Zorana Petrovića Piroćanca koje je nakon okupacije Srebrenice snimio u Sandićima, na putu Bratunac-Konjević polje, 13.jula 1995. vide se desetine Bošnjaka koji se predaju Specijalnoj brigadi MUP-a RS.
Od ljudi viđenih na snimcima uspio je preživjeti samo 15-godišnji Enver Husić. Ostali su ubijeni nekoliko sati kasnije u Zemljoradničkoj zadruzi Kravica, udaljenoj oko kilometar od lokacije na kojoj su kamere zabilježile posljednje sate njihovih života.
Iako postoji video snimak njihovog zarobljavanja, Tužilaštvo BiH još nije procesuiralo odgovorne za strijeljanje Hazima Memića i Suada Velagića Suada, pripadnika 707. brigade 7.korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine koji su strijeljani početkom oktobra 1995. godine u Mrkonjić Gradu. Naime, Bugojanci Hazim Memić i Velagić Suad su zarobljeni 2. oktobra 1995. godine od strane pripadnika Vojske RS i Specijalne brigade policije RS. Zarobljeni su u mjestu Sitnica. Nakon što su zarobljeni oni su odvedeni u Mrkonjić Grad, gdje su bili zatočeni nekoliko dana. Na snimku se vidi kako Hazim Memić razgovara sa jednim od srpskih vojnika koji su ga zarobili, vidi se da se dobro znaju. Porodica Hazima Memića tvrdi da je riječ o poznatom Bugojancu koji je danas rukometni trener u Banjojluci.
Selo Košutica, udaljeno pet kilometara od Sokoca, na podromanijskog vjetrometini upamtilo je kroz historiju decenije nevolja.
Posebno se pamtio slučaj koji je tokom Drugog svjetskog rata unakazio selo. Nakon što su partizanske jedinice ubile jednog njemačkog vojnika, vojnici iz sastava Sedme SS divizije „Princ Eugen“ 10.jula 1943. za odmazdu su ubile 69 Bošnjaka u Košutici. Većina ubijenih bili su žene i djeca (ukupno 37 djece i 16 žena). Od tog krvavog dana, Košutica se nikad nije oporavila.
Četrdeset i devet godina kasnije, ljeta 1992. pedesetrogodišnji Muradif Demirović je bio posljednji Bošnjak koji je ostao u selu.
-Ja imam povjerenje potpuno u komšije Srbe, da nemam ne bi ni ostao-rekao je Muradif u izjavi za TV Beograd.
Muradifov komšija Srbin sa prezimenom Drljić kasnije je pričao:
„Kad se kamera ugasila, novinarka Rada Đokić i kamerman su otišli na kafu, tu u jednu kuću u selu, a Muradifa su srpski vojnici odveli i ubili na brdu Maluš, pored puta Sokolac-Knežina.“
