Trideset i šest eminentnih naučnika i istraživača iz osam zemalja, Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Sjeverne Makedonije, Kanade, Norveške, Australije, Velike Britanije, i SAD-a, prezentirali su istraživanja na konferenciji u Sarajevu održanoj 8 i 9. januara 2020. godine. Tokom konferencije analizirali su mnoga pitanja u vezi sa Deklaracijom o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine od 9. januara 1992. godine i njenim posljedicama.
Deklaracija o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine bila je antiustavan čin i uvod u međunarodni oružani sukob i izvršenje međunarodnih zločina na teritoriji Bosne i Hercegovine od 1992. do 1995. godine. Njenom usvajanju prethodio je niz nezakonitih odluka tokom 1991. godine koje su donijeli ilegalni organi formirani od strane SDS-a uz pomoć vlasti iz Srbije. Posljedice Deklaracije jesu genocid nad Bošnjacima, sistemski progoni, ubistva, zatvaranja u logore, mučenja i drugi međunarodni zločini nad svim građanima Bosne i Hercegovine koje su počinile jedinice tzv. vojske i policije RS-a uz kontrolu, pomoć i podršku tadašnje Savezne republike Jugoslavije, kroz, na početku agresije, Jugoslavensku narodnu armiju, a kasnije jedinice Jugoslovenske vojske i paravojnih formacija iz ove države. Savjet sigurnosti Ujedinjenih nacija rezolucijom 752 od 15. maja 1992. godine napad na Republiku Bosnu i Hercegovinu proglasio je činom agresije.
Učesnici Konferencije pozivaju nadležne institucije u Bosni i Hercegovini da provedu presudu Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, kojom je 9. januar kao Dan RS-a proglašen neustavnim.
Pozivaju sve nivoe vlasti u Bosni i Hercegovini, a posebno nadležna tužilaštva, da otklone sve oblike diskriminacije građana, koji su utvrđeni odlukama Evropskog suda za ljudska prava, Ustavnog suda Bosne i Hercegovine i ostalih domaćih sudova u Bosni i Hercegovini i osiguraju ravnopravnost građana i provođenje presuda na prostoru cijele Bosne i Hercegovine.
Pozivaju Visokog predstavnika međunarodne zajednice za Bosnu i Hercegovinu da temeljem svojih ovlasti, na 25. godišnjicu genocida, donese zakon o zabrani negiranja genocida na državnom nivou i time stane u zaštitu općih civilizacijskih vrijednosti.
Pozivaju domaće i međunarodne faktore i države članice PIC-a uključene u kreiranje i sklapanje Dejtonskog mirovnog sporazuma, uzimajući u obzir pravosnažne presude na međunarodnim sudovima i tribunalima, kao i nacionalnim sudovima država, da preispitaju funkcionalnost postojećeg uređenja Bosne i Hercegovine i otklone kočnice u njenom razvoju, te otklone diskriminirajući faktor iz naziva entiteta RS u skladu s presudama Ustavnog suda Bosne i Hercegovine o konstitutivnosti naroda i uklanjanju pridjeva srpski iz naziva gradova u Bosni i Hercegovini.
Međunarodni i nacionalni sudovi jednog broja država ostavili su obimnu arhivu dokaznog materijala korištenog u sudskim procesima. Uvidom u ovu građu i njenom naučnom analizom i interpretacijom u sljedećim godinama i decenijama, domaća i inozemna naučna zajednica nastavit će s istraživanjem genocida nad Bošnjacima i demografskih, socijalnih, ekonomskih i političkih posljedica destrukcije u Bosni i Hercegovini. Uvjereni smo da će i buduća istraživanja, utvrđivanjem činjenica, pomoći uklanjanju diskriminacije, uspostavljanju konstruktivnih društvenih odnosa u Bosni i Hercegovini, uspostavi punog poštivanja prava i sloboda svih građana, te razvijanju dobrosusjedskih odnosa između Bosne i Hercegovine i susjednih zemalja.
Ovi stavovi imaju za cilj uklanjanje diskriminacije i svih izvora diskriminacije, i nikako se ne mogu tumačiti na način da su usmjereni protiv srpskog ili bilo kojeg drugog naroda i njegovih prava.
Oranizatori Konferencije
Institut za društvena i religijska istraživanja
Udruženje „Pokret majki enklave Srebrenica i Žepa“
Bošnjačka zajednica kulture „Preporod“
Arhiv Tuzlanskog kantona
Institut za istraživanje zločina Univerziteta u Sarajevu
Institut za istraživanje genocida Kanada
Centar za istraživanje moderne i savremene historije
