Poslije pobjede glumca Volodimira Zelenskog na predsjedničkim izborima u Ukrajini, ta zemlja će postati jedina na svijetu, pored Izraela, u kojoj su i predsjednik i premijer Jevreji, piše izraelski list na engleskom jeziku, The Times of Israel.
Pošto Zelenski položi zakletvu, njegov premijer, bar neko vrijeme, a najvjerovatnije do parlamentarnih izbora koji su zakazani za oktobar ove godine, biće Volodimir Grojsman, jevrejski političar koji je bio gradonačelnik grada Vinice.
Za neke od kritičara vlasti dosadašnjeg predsjednika Petra Porošenka, uspjeh pomalo nedefinisane kampanje politički neiskusnog Zelenskog, komičara po vokaciji, nije bio iznenađujući, naročito u svjetlu opšte ozlojeđenosti zbog Porošenkovog “istrajavanja u korupciji”, imajući u vidu da je on 2014. izabran na platformi koja je najavljivala opšte mjere upravo na tom frontu.
Za neke je, međutim, neobično kako je Zelenski tako ubjedljivo pobijedio na izborima (73,2 posto glasova, naspram 25,3 posto za Porošenka), uprkos tome što je njegovo jevrejsko porijeklo (njegova majka Rima je Jevrejka, a on sam je više puta tokom kampanje u šali ukazivao na to) dobro poznato u Ukrajini, za koju Rusija i još neki kritičari tvrde da je imala i danas ima ozbiljan problem sa antisemitizmom, navodi The Times of Israel.
“Zamislite čistokrvnog Jevrejina, glumca sa izgledom Šoloma Alejhema (vodećeg jevrejskog književnika rođenog u carskoj Rusiji, današnjoj Ukrajini, iz druge polovine XIX vijeka i s početka XX vijeka), kako pobjeđuje u zemlji gdje je usvojen zakon o veličanju nacističkih zločinaca”, napisao je rusko-izraelski kolumnista Avigdor Eskin, u svojoj analizi objavljenoj početkom mjeseca u ruskoj, nevladinoj novinskoj agenciji Regnum.
Eskin je, međutim, u kolumni o Zelenskom manje pažnje posvetio navodima o široko rasprostranjenom antisemitizmu u Ukrajini, a mnogo više problemima u medijima i propagandi Rusije, koja se oružano sukobila sa Ukrajinom zbog poluostrva Krim, koje je i anektirala u martu 2014.
No, Eskinova tvrdnja o ukrajinskim zakonima koji “glorifikuju nacističke zločince” nije netačna, a Rusija nije usamljena u kritikama na račun Ukrajine po ovom i drugim pitanjima koja su u vezi sa antisemitizmom.
Prošle godine je izraelska vlada u godišnjem izvještaju o antisemitizmu označila Ukrajinu kao “problematičnu, regionalnu tačku”.
“Uočljiv izuzetak u opadanju trenda antisemitskih incidenata u istočnoj Evropi bila je Ukrajina, gdje se udvostručio broj zabilježenih antisemitskih napada u odnosu na 2017. godinu, premašivši tako ukupan broj svih incidenata prijavljenih u tom regionu”, navodi se u izvještaju i dodaje da je 2017. u Ukrajini bilo više od 130 prijavljenih antisemitskih incidenata.
Takođe, prošle godine je više od 50 američkih kongresmena osudilo ukrajinski zakon koji, kako su naveli, “glorifikuje saradnike sa nacistima”, što se najviše odnosi na odluku ukrajinskog parlamenta da se kao državni praznik obilježava rođendan ukrajinskog nacionalističkog lidera iz Drugog svjetskog rata, saradnika nacista, Stepana Bandere, povezanog sa masakrom u regionu Volinije, na granici sa Poljskom, u kojem je ubijeno oko stotinu hiljada Poljaka, uglavnom žena i djece.
Prema ukrajinskom zakonu, Bandera je okarakterisan kao “istaknuti aktivista i teoretičar ukrajinskog nacionalnog oslobodilačkog pokreta”.
Američki kongresmeni su u pismu na ovu temu naveli da je “posebno problematično to što ukrajinska vlada podržava glorifikaciju nacista”.
Oni su ukazali na ceremonije, gestove i zakone u kojima se odaje pošta liderima Organizacije ukrajinskih nacionalista (na čijem čelu je bio Bandera) i Ukrajinske ustaničke armije (na čijem čelu je bio general Roman Šuhevič), koji su se tokom Drugog svjetskog rata borili na strani nacističke Njemačke, i čiji vojnici su učestvovali u zločinima protiv Jevreja i ostalih.
Porošenkova vlada je u velikoj mjeri ohrabrivala glorifikaciju ovih vojnika i lidera kao boraca za ukrajinsku slobodu, koji su, prema njenim tvrdnjama, sarađivali sa Nijemcima samo u borbi protiv Sovjetskog Saveza. Nekoliko gradova širom Ukrajine nazvalo je ulice po Stepanu Banderi, koji je prije dolaska Porošenka na vlast otvoreno veličan samo na zapadu zemlje.
U međuvremenu, u zapadnom gradu Ljvivu (Lavov), nacionalisti su dovoljno ohrabreni od gradskih vlasti da zatraže dozvolu da obilježe godišnjicu 14. galicijske divizije Vafen SS-a, koji je bio poznat po surovosti, fanatizmu i beskrupuloznosti. Godišnjica je obilježena paradom muškaraca u nacističkim SS uniformama po ulicama grada.
Takve stvari bile su nezamislive za vrijeme Viktora Janukoviča, korumpiranog prethodnog predsjednika koji je smenjen u majdanskoj revoluciji 2013, okončanoj izborom Porošenka za prvog čovjeka Ukrajine. Janukovič se pažljivo trudio da ne izgubi vezu ni sa Rusima u Ukrajini, ni sa Rusijom, svojim moćnim susjedom na istoku, te je bio manje tolerantan prema ovim nacionalističkim fenomenima.
Zelenski je na ovu temu rekao samo da on lično ne podržava veličanje ljudi, poput Bandere, koga je opisao kao “heroja nekih Ukrajinaca”. To je bila primjetno rezervisana formulacija, naspram bezrezervnog divljenja figurama kao što je Bandera od zvaničnika u vrijeme Porošenka, ocjenjuje The Times of Israel. I sama predsjednička kampanja imala je neka obilježja antisemitizma.
U nekim krajnje desničarskim krugovima, smatrano je da je rad Zelenskog na televiziji koja je u vlasništvu jevrejskog milijardera Igora Kolomojskog, zapravo dokaz da je novi ukrajinski predsjednik dio “jevrejskog zavjereništva”. Međutim, upravo je to Zelenskog učinilo popularnim u nekim drugim nacionalističkim krugovima, koji cijene reputaciju Kolomojskog kao “žestokog patriote”.
Aleksander Pali, uticajni politički analitičar koji podržava Porošenka, izazvao je prošlog mjeseca kontroverze kada je na Facebooku napisao da uprkos “poštovanju” prema Jevrejima i nekim Rusima, “predsjednik Ukrajine treba da bude Ukrajinac i hrišćanin, kao što je to apsolutno većina Ukrajinaca”.
Ovakva retorika šokirala je oko 300.000 ukrajinskih Jevreja, čiji preci su trpjeli vijekovima unazad nasilje antisemita, a naročito su stradali u vreme holokausta, pa i nekoliko decenija poslije završetka Drugog svjetskog rata njihov položaj nije bio sjajan.
Izvor: N1 Srbija.
