Piše: Abdullah Nasup
Prije stotinjak godina, a naročito u vrijeme Drugog svjetskog rata, područje Arapskog zaljeva bilo je veoma siromašno i glad je bila raširena među stanovnicima. Najpoznatija je Godina gladi kojom je regija pogođena 1909., koja je prijetila istrebljenjem stanovništva jer se glad i neimaština nastavila i tokom izbijanja Prvog svjetskog rata, usljed prekida trgovačkih puteva i prestanka dotoka robe iz Indije u zaljev. Nakon što je otkrivena nafta, stanje se promijenilo i ekonosmka sizuacija se značajno poboljšala.
Međutim, u regiji u kojoj je svim gradovima glavni izvor prihoda nafta, izdvajaju se Doha i Dubai. Uprkos ogromnim rezervama i velikim prihodima koje ostvaruje prodajom plina, Doha se nije oslonila samo na to kao izvor bogaćenja, a isto važi i za Dubai kada je u pitanju nafta. Raznovrsnost njihove ekonomije omogućila im je da se obogate daleko više nego drugi gradovi koji „leže“ na nafti, poput Rijada, Kuvajta, Alžira i drugih.
Luke – stub koji jača ekonomiju dva grada
Luke su jedan od najvažnijih izvora bogatstva grada. Luka Džebelu Ali u Dubaiju i luka Hamed su centri pomorskog saobraćaja u regiji.
Luka Džebelu Ali je najveća na Bliskom istoku i najvažnija je luka kompanije Dubai Ports World, koja posjeduje 78 luka i lučkih pristaništa na šest kontinenata, i ima ključnu ulogu u ekonomskom razvoju Dubaija. Prema riječima Sultana Ahmeda ibn Selima, izvršnog direktora kompanije Dubai Ports World ova luka, sa svojom bescarinskom zonom, ostvaruje 21% bruto domaćeg proizvoda Dubaija. Luka povezuje 140 luka širom svijeta, a sedmično se zvrši 90 usluga pomorskog saobraćaja. Od osnivanja 1979. godine, dvadeset godina zaredom je držala mjesto najbolje luke na Bliskom istoku. Smatra se desetom lukom u svijetu po broju kontejnera i posjeduje najveće pristanište koje su napravili ljudi (tj. koje nije prirodno formirano). U 2015. godini u luci je natovareno 15,6 miliona kontejnera, po čemu je zauzela deveto mjesto u svijetu.
Ova luka je odigrala veliku ulogu u izrastanju Dubaija u stjecište svjetskog biznisa, turizma i trgovine.
Dugo je luka Džebel Ali bila neprikosnoveno vodeća na Bliskom istoku, no u posljednje vrijeme sve više se nameće luka Hamed u Dohi.
Luka Hamed u Dohi otvorena je u septembru 2017., i to je jedna od najsavremenijih i najvećih luka u regiji. Katar se nada da će preko ove luke ostvariti kontrolu nad više od trećine trgovine Bliskog istoka, jer Doha uz nju gradi ekonomsku zonu u namjeri da poveća nenaftne prihode i izgradi transformativnu industriju. Očekuje se da će druga faza izgradnje luke biti završena do 2021.
Luka se gradi na prostoru dugom oko četiri kilometra, žirokom sedamsto, a s dubinom od sedamnaest metara bit će u mnogućnosti da primi najveće brodove na svijetu. Sadrži projekat za skladištenje prehrambenih proizovda koji će moći čuvati količine koje su dovoljene da hrane tri miliona ljudi tokom dvije godine.
Kada se završi druga faza, luka Hamed moći će otpremiti 7,5 miliona kontejnera godišnje, dok Džebel Ali ima kapacitet od 22 miliona.
S druge strane, luka Hamed je 2017. godine uspjela formirati najveći svjetski savez
S druge strane, luka Hamed luka je 2017. godine, uspjela formirati najveći svjetski savez direktnih pomorskih linija, savez Ocean Alliance, koji uključuje pet najvećih svjetskih kompanija u oblasti pomorskog saobraćaja i prijevoza roba, s flotom od preko 350 brodova čiji kapacitet prelaziti 3,5 miliona kontejnera. Time će se vrijeme koje je potrebno da pošiljke stignu iz jedne u drugu luku saveza smanjiti sa 30 na 14 dena. Ocean Alliance posredstvom 40 zajedničkih nautičkih puteva povezuje većinu međunarodnih luka.
Aviokompanije – borba za vazdušni saobraćaj
Dubai i Doha su dom dvije najvažnije aviokompanije u regiji i svijetu
Emirates je osnovan 1985. godine i svoj put je započeo sa svega dva aviona, a danas posjeduje najveću flotu Airbusa A380 i Boeinga 777 na svijetu. Flota kompanija 2017. godine sastojala se od 265 aviona, koji lete na 155 destinacija u preko osamdest država.
Qatar Airways je najbrže rastuća aviokompanija u svijetu iako je osnovana tek 1997. Posjeduje flotu od 200 aviona koji lete na 150 destinacija širom svijeta. Unatoč vrlo karatkom psotojanju, osvojila je brojne nagrade za kvalitetu usluge i važi za jednu od najkvalitetnijih aviokompanija na svijetu.
Aerodromi – fabrike novca
Ekonomski profit u sferi vazdušnog saobraćaja, Doha i Dubai ne ostvaruju samo posredstvom svojih aviokompanija, nego i posredstvom međunarodnih aerodroma, koji se u brajaju u najvažnije na svijetu.
Međunarodni aerodrom Hamed, Doha. Njegova izgradnja započela je 2007., na površini koja odgovara jednoj trećini površine Dohe. Važi za „aerodrom sa pet zvjezdica“, ocjena koju je dobio od londonske kompanije Skytrax, koja ocjenjuje rejting aerodroma. Također je dobio međunarodnu nagradu Zlatni standard za prenošenje glasa putnika u rejtingu aerodroma i avio-kompanija, i postao prvi aerodrom na Bliskom istoku koji je dobio tu nagradu. Ovaj aerodrom je šesti u svijetu po prometu putnika i robe. Od januara do juna te godine aerodromom je prošlo 19 miliona putnika, što je povećanje od 8% u odnosu na iosti period prethodne godine. Očekuje se da će, kada bude potpuno dovršen, primati 50 miliona putnika, te da će biti u stanju da primi 70 miliona putnika do 202., i time biti u stanju da odgovori potrebama mundijala.
Međunarodni aerodrom Dubai. Osnovan je 1960. godine sa jednom malom pistom, a danas je ukupna površina aerodroma preko 1.972.474 kvadratna metra. Ovaj aerodrom je 2018. godine., po četvrti put za redom proglašen prvim na svijetu po broju stranih putnika. Aerodrom opslužuje više od 145 aviona, koji lete na 260 destinacija, na šest kontinenata. Od prvog leta do danas, ovim aerodromom je prošlo oko 980 miliona putnika, a do kraja mjeseca se očekuje da će prijeći milijardu.
