Izraelsko stajalište o uspjehu frakcija sirijske opozicije da sruše režim predsjednika Bashara al-Assada čini se nejasnim i maglovitim. Novonastala situacija navela je izraelsku vojsku da mobilizira svoje snage duž linije prekida vatre na okupiranoj Golanskoj visoravni, zbog straha od iznenadnog kopnenog napada iz Sirije.
Prema izraelskim procjenama, dešavanja u Siriji i kontrolu koju je preuzeo, kako su ga nazvali, “savez islamističkih pobunjenika” su “historijski događaj” koji će imati posljedice na Bliski istok i doprinijeti promjeni pravila igre u regiji. To je ono čega se Izrael plaši, te ne isključuje mogućnost da bi se dešavanja u Siriji mogla prenijeti i na neke druge arapske zemlje.
Imajući u vidu ovakve strahove Izraela, okupatorska vojska je pojačala svoje vojno prisustvo na Golanskoj visoravni, dok je izraelski premijer Benjamin Netanyahu, u pratnji ministra odbrane Israela Katza, obišao liniju prekida vatre (takozvanu “Ljubičastu liniju”), gdje je nadgledao upad izraelskih snaga u tampon-zonu i njihovo zauzimanje tog područja. Izraelske snage okupirale su i sirijsku planinu Hermon (Jabal al-Sheikh) nakon povlačenja Assadovih snaga, što je učinjeno u “odbrambene svrhe”, prema tvrdnjama Netanyahua.
Strepnje Izraela
Michael Milshtein, voditelj Foruma za palestinske studije u Centru Moshe Dayan na Univerzitetu u Tel Avivu, napisao je članak za novine Yedioth Ahronoth pod naslovom Potres u Siriji se nastavlja – moramo učiti iz grešaka u prošlosti. U članku analizira izraelske strahove nakon što su snage sirijske opozicije uspjele svrgnuti Assadov režim te kaže kako je islamistička struja preuzela vodstvo u revoluciji.
Prema Milshteinovim procjenama, karakteristike, posljedice i reperkusije nemira koji se događaju u Siriji “razlikuju” se od iznenadnog napada Hamasa na doseljenička naselja u okolini Pojasa Gaze i obavještajnog propusta 7. oktobra 2023. godine. Naglašava da ti događaji još nose posljedice koje Izrael nije dovoljno razjasnio ili proučio, te da ih je potrebno dublje analizirati.
Izraelski istraživač kaže da “izraelska iznenađenost onim što su opozicijske frakcije učinile kada su dovršile revoluciju i srušile režim postavlja pitanje o tome koliko je Izrael analizirao i izvukao lekcije iz događaja 7. oktobra. U kontekstu drame u Siriji, moglo bi se reći da Izrael nije izvukao pouke, te kako se ne može garantirati da se iznenađenje neće ponoviti”.
Zaključuje da u Siriji nakon Assada nema ničega što bi moglo ulijevati optimizam u pogledu “novog Bliskog istoka” koji promovira Netanyahu. Upozorava da Izrael mora izbjegavati euforiju ispunjenu parolama i hvalisanje postignućima svojih vojnih kampanja na sjevernom frontu i u Libanu.
“Izrael mora biti oprezan. Sirijski pobunjenici su raznolike grupe, često s kontradiktornim interesima i idejama, od kojih su neke islamisitičko-džihadističke. Prema tome, nije pretjerano pretpostaviti da će se Sirija kao država raspasti na odvojene entitete, ili preciznije, da će se učvrstiti stanje rasparčanosti koje traje više od decenije”.
Historijska perspektiva
Amir Ben-David, urednik izraelskog portala Zman Israel, smatra da će se pad Assadovog režima pamtiti historijski kao “još jedna karika u lancu događaja koji su počeli 7. oktobra 2023. godine”, s obzirom na to da bitka Potop Al-Aqsa nije iznenadila samo Izrael, već i regiju i svijet, kao i sirijske pobunjenike.
“Nalazimo se na rubu novog Bliskog istoka, ali je još prerano za procjene nosi li to dobre vijesti za Izrael”, rekao je.
Smatra da Izrael i cijeli svijet trebaju obratiti pažnju na novo ime vođe organizacije Hay'at Tahrir al-Sham (HTS), Ahmeda al-Sharaa (poznatog kao Abu Mohammad al-Julani), kojeg opisuje kao “novog snažnog čovjeka u Siriji”. Al-Julani je obećao očuvanje jedinstva Sirije i uspostavu “slobodne, pravedne i demokratske države”. Ben-David kaže da to “zvuči sjajno, ali je vrlo teško povjerovati da će se to i dogoditi, što izaziva zabrinutost u Izraelu.”
Al Jazeera
