Priredio: Abdusamed Nasuf Bušatlić
U centru španjolskog grada Locha nalazi se ogromni spomenik (statua) koji podsjeća Španjolce i posjetioce ovog grada na hrabrost i otpor jednog od najistaknutijih muslimanskih vojskovođa u Endelusu, Ibrahima Alija el-Attara, kojeg španjolski dokumenti opisuju kao “legendarnog vođu”, nakon što je predvodio muslimansku vojsku Granade da se suprotstavi krstaškoj vojsci iz Kastilje, u pokušaju da odbrani posljednja muslimanska uporišta u Endelusu, prije nego što je poginuo kao šehid u bici kod Lucene 1483.
Ko je Ibrahim Ali el-Attar?
Tačan datum njegovog rođenja nije poznat, ali neki historičari navode da je rođen 1403. godine, jer se procjenjuje da je imao 80 godina kada je poginuo 1483. godine. Malo se također zna i o njegovom ranom životu, osim što se navodi da se od malih nogu bavio trgovinom, što mu je pomoglo da zaradi veliko bogatstvo kroz trgovinu začinima.
Ibrahim Ali el-Attar bio je iskreni musliman kojeg je neizmjerno boljelo teško stanje muslimana i muslimanske države Granada koja je živjela svoje poljednje godine, i bio je užasnut krstaškim masakrima nad muslimanima endeluzijskih gradova koje su krstaši prethodno osvojili, što ga je navelo da se pridruži vojsci Granade i ubrzo postane njen komandant.
El-Attarov džihad protiv krstaša Kastilje nije bio samo sabljom, već je on sve svoje bogatstvo dao kako bi zaštitio muslimansku državu Granadu od pada i propasti. Naime, uprkos svom ogromnom bogatstvu kojeg je posjedovao, Ibrahim Ali el-Attar nije imao novca da opremi svoju kćerku na dan njezinog vjenčanja i udaje za vladara Granade, Ebu Abdullaha el-Sagira.
U tom pogledu španjolski historičar, Miguel La Fuente Alqantara, zapisao je: “Ibrahim Ali el-Attar nije imao ništa na vjenčanju svoje kćeri čime bi je mogao opremiti osim posuđene odjeće i nakita.”
Mudžahid koji je branio Granadu sabljom i imetkom
U julu 1482. godine, dok je muslimanska država Granada živjela usred podjela i borbe za vlast između Ebu Abdullaha el-Sagira i njegovog oca Ebul-Hasana ibn Sa'da, kralj Ferdinand napao je grad Loshu koji se nalazi zapadno od Granade – to je rodni grad slavnog muslimanskog historičara i pisca iz Endelusa, Lisanudddina ibn Hatiba (1313. – 1374.) -, čiji je guverner bio upravo Ibrahim Ali el-Attar.
El-Attar nije nimalo oklijevao, već je odlučno i hrabro branio grad stajući pred kastiljsku vojsku sa svojim garnizonom od svega tri hiljade mudžahida.
Krstašku vojsku činili su vitezovi iz utvrđenja Rabah, pored niza poznatih vitezova poput Pedra Fernandeza sa 5 hiljada konjanika i 10 hiljada pješaka, sa artiljerijom za opsadu i hiljadama radnika za kopanje rovova i podizanje zidova.
Kastiljani, predvođeni Pedrom Fernandezom, počeli su da grade svoje vojne logore na obalama rijeke Granade u području punom litica, voćnjaka i uvala, što im je predstavljalo poteškoću i izazov da izaberu povoljna mjesta za vojnike i manevar.
Međutim, prije nego što se krstaška vojska uspjela ulogoriti, El-Attar ih je iznenada napao i uspio ih poraziti, tako da ih je natjerao na povlačenje, nakon što je razbio njihove redove, zaplijenio im oružje i ubio veliki broj njihovih vojnika, uključujući i komandire vojske.
Nakon toga, El-Attar se okrenuo od odbrambene politike ka napadu, vodeći svoju vojsku da osvoji i oslobodi sjeverne kastiljske granice. El-Attarovi vojnici su uspjeli zauzeti tvrđavu Carcabuey, dok su se Kastiljani povukli kako bi zaštitili svoje granice.
El-Attarova smrt označila je početak konačnog pada muslimanske države Granade
El-Attar je, 20. aprila 1483., sa svojom vojskom, koja je brojala oko sedam hiljada boraca, krenuo u napad na grad Lucene, gdje su ga čekale tri velike savezničke kršćanske vojske. Zbog ogromne razlike u snazi i brojnosti, muslimani su bili prisiljeni da se povuku na periferiju grada, ali je sukob bio neizbježan.
I dok se El-Attarova vojska povlačila, bila je izložena iznenadnom napadu krstaša u kojem je ubijen veliki broj muslimanskih vojnika, a među njima i komandant Ibrahim Ali el-Attar. On je ubijen dok je svojom sabljom pokušavao odbraniti vladara Granade Ebu Abdullaha el-Sagira.
U čast njegovog herojstva i neopisive hrabrosti, kršćani Kastilje su sačuvali El-Attarovu sablju, koja je postala simbol hrabrosti i otpora, a Španjolci su podigli veliki spomenik Ibrahimu Aliju el-Attaru u njegovom gradu Losha.
Što se tiče muslimanske države Granade, sa smrću njenog legendarnog mudžahida i komandanta, Ibrahima Alija el-Attara, ona je zapravo ušla u fazu raspada. Deset godina nakon El-Attarove smrti, Granada je 1492. godine pala u ruke krstaša i time se zatvorila posljednja stranica muslimanske vladavine u Endelusu.
