Izjava saudijskog ministra vanjskih poslova Adela al-Jubeira od 7. avgusta 2017. godine, da Asad mora ostati na vlasti tokom perioda tranzicije, nije iznenađenje za one koji poznaju saudijsku ulogu u sirijskoj krizi.
Zavjera Rijada protiv narodne revolucije u Siriji bila je jedan od glavnih razloga slabljenja revolucije i jačanja Asada.
Saudijska Arabija i Asadov režim su veoma blisko sarađivali uprkos razilaženju u određenim pitanjima. Nekoliko mjeseci prije izbijanja narodne revolucije Saudijska Arabija je sirijskom režimu donirala 140 miliona dolara, a saudijske investicije su zabilježile naglo povećanje nakon posjete bivšeg saudijskog kralja Abdullaha Siriji, uoči izbijanja općih narodnih protesta širom te zemlje. Nekoliko sedmica od početka sirijske narodne revolucije, u aprilu 2011. godine Saudijska Arabija potpisala je ugovor sa Asadovim režimom o izgradnji elektrane u Deir ez-Zoru u vrijednosti od 375 miliona dolara. U avgustu iste godine, dok su njeni diplomati opisivali Asada kao krvoločnog diktatora koji masakrira svoj narod, službeni Rijad je u Centralnu banku Sirije položio 4 milijarde dolara depozita.
Saudijska Arabija se prema sirijskoj krizi cijelo vrijeme ponaša dvolično: jednom rukom pomažu narodnu revoluciju, a drugom rukom Asadov režim. Ako se vratimo na Asadove izvaje iz 2015. godine, naći ćemo da nedvosmisleno potvrđuje da mu je Saudijska Arabija pomogla u slamanju sirijske revolucije, te da mu je pružila pomoć u visini od 6,5 milijardi dolara.
Saudijski strah od narodnih ustanaka u arapskom svijetu
Kako se sirijska kriza zaplitala i postajala sve kompliciranija Saudijska Arabija se našla pred velikom dilemom i krupnim problemom: s jedne strane Saudijska Arabija ne želi nikakve arapske revolucije i narodne ustanke jer se boji da će revolucija zakucati i na njihova vrata; a s druge strane intenzivno prisustvo Irana i njegovih milicija predstavlja opasnost za saudijske interese u Siriji.
Sirijska revolucija započela je miroljubivo i nenasilno, ali je okrutnost i krvoločna reakcija Asadovog režima prema demonstrantima dovela do reakcije u vidu započinjanja oružanog otpora. Sektaška politika Asadovog režima iskoristila je tu situaciju da svoje krvoločno suzbijanje masovnih narodnih protesta koji su zahtijevali demokratske promjene i osnovna ljudska prava i slobode koje su im bile uzurpirane, predstavi kao borbu protiv terorizma i radikalizma.
Posebnu pažnju plijeni ponašanje Saudijske Arabije koja javno usvaja antiasadovsku retoriku, ali pomaže Asadu, da li svjesno ili nesvjesno sasvim je nebitno, da ostvari svoje ciljeve. Naprimjer, Saudijska Arabija je zahtijevala od Asada 2011. i 2012. godine da oslobodi političke zatvorenike, što je Asad izvršio na svoj način: pustio je iz zatvora radikalne elemente, sljedbenike tekfirske ideologije, koji su se uključili u borbu protiv Asada, ali na takav način koji je njegovom režimu više koristio nego što mu je štetio.
Dio analitičara smatra da je Saudijska Arabija učestovala u režimskom planu da se opća narodna revolucija u Siriji predstavi kao sektaški sukob, na taj način što je pružila finasijsku i medijsku podršku određenim radikalnim elementima unutar sirijskog revolucionarnog pokreta. Tako su oni isplivali na površinu kao ogledalo sirijske revolucije.
Promjena saudijske politike
Nakon što je postalo očito ogromno prisustvo proiranskih šiijskih milicija i iranskih oficira, Saudijska Arabija, koja u početku podržava opozicione grupe koje se ne vode vjerskim motivima, počinje slati pomoć svakoj oružanoj grupi koja je spremna da zada težak udarac proiranskim milicijama, makar se radilo o radikalnim grupama.
Britanski The Guardian otkrio je 2014. godine da je jedan od razloga što je princ Bender ibn Sultan, koji je bio zadužen za sirijsko pitanje, smijenjen s položaja direktora saudijske obavještajne agencije to što je američka administracija bila ljuta zbog saznanja da saudijski novac i pomoć odlaze u ruke radikalnih grupa od kojih su neke bile lojalne Al-Kaidi. Tako je Asadov režim, zahvaljujući Saudijskoj Arabiji, uspio u svojoj propagandi da se suočava sa teroristima i radikalima, a ne sa općenarodnim ustankom.
Saudijska Arabija u Siriji samo želi da odbrani svoje interese, a interesi sirijskog naroda nisu joj bitni.
Uništavanje revolucije
Dio analitičara, pak, smatra da je Saudijska Arabija djelovala na uništavanju sirijske revolucije u koristi Izraela, a na nagovor Sjedinjenih Američkih Država. Oni smatraju kako je Saudijska Arbija od početka rata u Siriji nastojala da radikalne grupe veže za sebe i da usmjerava njihovo djelovanje na terenu, kako bi omogućila režimu da uz pomoć Rusije i šiijskih milicija uspostavi kontrolu nad nekim gradovima, da bi sve strane u sukobu dovela u situaciju kada će morati pristati na obustavu sukoba, međunarodne posmatrače i mirovno rješenje koje bi izdiktirali SAD i KSA.
Javni antiasadovski narativ Saudijske Arabije ima i drugo, tajno lice, koje ne želi da sirijski narod ostvari svoje ambicije da se oslobodi od diktature i povrati uzurpirana prava i slobode, jer bi uspjeh sirijskog naroda mogao djelovati poticajno na opozicione snage u Saudijskoj Arabiji. Iz tog razloga KSA želi da sirijska revolucija bude neuspješna, da agonija i stradanje budu što veći, kako bi time zastrašila saudijski narod, s jedne strane; i kako bi pomogla Sjedinjenim Državama u njihovom cilju, a to je da se u Siriji spriječi uspostava sistema koji bi omogućio da narod bira svoje vođe i usmjerava politiku države, jer bi to ugrozilo sigurnost Izraela koji pod okupacijom držio dio Sirije, s druge strane.
Uprkos tome što je KSA itekako svjesna opasnosti iranskog utjecaja u Siriji, ipak je odlučna u tome da sirijskoj revoluciji uskrati adekvatnu pomoć.
Također, analitičari skreću pažnju na to da je Saudijska Arabija ulagala ozbiljne napore da u Siriji uspostavi odrede sahavata (narodnih straža) po uzoru na one u Iraku, koje su bile sastavljene od sunija, s nacionalnim, a ne vjerskim motivima, ali nisu uspjeli u toj namjeri.
Kada su u Siriji ojačale oružane grupe s islamskim motivima borbe, Saudijska Arabija je, uz američki podsticaj, počela još intenzivnije da radi protiv sirijske revolucije, a umjesto sahavata, odlučila je da uspostavi saradnju sa određenim sirijskim oružanim grupama, i otvorila je tim grupama kanale komunikacije sa SAD-om i nekim evropskim zemljama. Međutim, zbog jakog prisustva Irana i njegovih sektaških milicija stvar je izmakla kontroli i cijela Sirija ušla je u vrtlog stravičnog nasilja, zbog neodgovornog saudijskog ponašanja.
Pripremio: Abdullah Nasup
Izvor: Al-Sharq
