Azerbejdžan 8. novembra slavi Dan pobjede u Drugom karabaškom ratu. To je prva godišnjica pobjede izvojevane u 44-dnevnom otadžbinskom ratu, kojim je osiguran kraj armenske okupacije na međunarodno priznatim teritorijama Republike Azerbejdžan i započeto obnavljanje njenog teritorijalnog integriteta. Oslobođenje Karabaha, drevne historijske zemlje Azerbejdžana, okončalo je niz teritorijalnih gubitaka, etničko čišćenje i deportacije, koje je azerbejdžanski narod trpio skoro 30 godina, i pokrenulo novu eru u historiji Azerbejdžana.
Kao što je poznato, neosnovane teritorijalne pretenzije i agresivna politika Republike Armenije, koja nije zasnovana ni na kakvim historijskim i pravnim činjenicama, doveli su do okupacije 20% teritorija Republike Azerbejdžan počev od ranih 1990-ih. Oko milion Azerbejdžanaca protjerano je iz domova svojih predaka zbog okrutnog etničkog čišćenja koje se provodilo u Armeniji i na okupiranim teritorijama Azerbejdžana.
Rezolucije Vijeća sigurnosti UN-a 822, 853, 874 i 884 usvojene 1993. godine, Rezolucija Generalne skupštine UN-a 62/243 usvojena 2008. godine, kao i akti nekoliko drugih međunarodnih organizacija, potvrđivali su teritorijalni integritet i suverenitet Republike Azerbejdžan, zahtijevali hitno i bezuslovno povlačenje Armenskih oružanih snaga sa okupiranih teritorija, te garantovali pravo raseljenih lica na povratak u svoju domovinu. Nažalost, zbog nekonstruktivnog i remetilačkog ponašanja Armenije, napori OSCE Minske grupe i drugih sličnih međunarodnih organizacija nisu dali nikakve rezultate u rješenju sukoba.
Iskoristivši neodlučnost međunarodne zajednice, armenska strana je u aprilu 2016, kao i u julu i avgustu 2020, napala prve linije Oružanih snaga Azerbejdžana i pucala na civile iz velike artiljerije, raketnih bacača, oklopnih vozila i streljačkog naoružanja. Mjere koje je poduzela Republika Azerbejdžan, kao odgovor na ove provokacije, rezultirale su velikim gubicima ljudstva i vojne opreme u Armenskim oružanim snagama. Dana 27. septembra 2020. godine, nakon još jedne provokacije, Republika Azerbejdžan je iskoristila svoje pravo na samoodbranu dato Poveljom UN-a i krenula u kontraofanzivu kako bi prisilila agresora na mir i okončala okupaciju azerbejdžanskih zemalja. Oružane snage Azerbejdžana, pod vođstvom Ilhama Alijeva, predsjednika Republike Azerbejdžan i vrhovnog komandanta oružanih snaga, zadale su težak poraz Armenskim oružanim snagama.
Nemoćne na bojnom polju, Armenske oružane snage počinile su užasne zločine nad civilnim stanovništvom grubo kršeći norme i principe međunarodnog prava. Napadi balističkim projektilima, zabranjenim bijelim fosforom i kasetnim bombama na gradove Gandža, Mingačevir, Barda, Tartar, Gabala, Sijazan, Hizi, i druga naselja udaljena od prve linije fronta, predstavljaju ratne zločine i zločine protiv čovječnosti. Na civilna naselja ispaljeno je 227 projektila i oko 30.000 granata, pri čemu je poginulo više od 100 civila, uključujući 11 djece, i ranjeno više od 450 ljudi. Uništeno je ili teško oštećeno 12.000 objekata civilne infrastrukture na teritoriji Azerbejdžana, uključujući privatne kuće i stambene zgrade.
Ipak, ovi krvavi napadi i zvjerstva nisu odvratili Azerbejdžan od namjere da oslobodi teritorije. Historijska pobjeda Azerbejdžana u 44-dnevnom Otadžbinskom ratu, ostvarena uz čvrstu vjeru i odlučnost predsjednika Alijeva kao vrhovnog komandanta i herojstvo hrabre azerbejdžanske vojske, služi za ponos azerbejdžanskom narodu.
Briljantna i veličanstvena pobjeda na bojnom polju dodatno je osnažena političkim uspjehom. Trilateralnim sporazumom, koji su 10. novembra 2020. godine potpisali predsjednici Azerbejdžana i Rusije, te premijer Armenije, okončan je sukob koji je trajao preko trideset godina i uveden novi format aktivnosti usmjeren na budući razvoj Južnog Kavkaza.
Efikasnim sprovođenjem odluka o sukobu koje je donio UN i druge međunarodne organizacije, Azerbejdžan je obnovio svoj teritorijalni integritet i stvorio novu geopolitičku realnost na Južnom Kavkazu. Počela je nova era u životu Karabaha, drevne i historijske zemlje Azerbejdžana – era obnove i izgradnje.
Trenutno se realizuju projekti obnove naselja koja su vandalizovana proteklih trideset godina okupacije: podižu se infrastrukturni objekti, grade se aerodromi, putevi, mostovi, tuneli, postavljaju elektične i vodovodne linije. Stvaraju se uslovi da se interno raseljena lica vrate u svoje domove što je prije moguće.
Azerbejdžan je multinacionalna unitarna država sa dugom tradicijom tolerancije, u kojoj predstavnici svih etničkih grupa žive u jednakosti i međusobnom poštovanju. Ova zemlja je zajednička i nedjeljiva domovina za sve građane Azerbejdžana. Armeni koji žive u Karabahu imaju ista prava i slobode kao i ostali građani Azerbejdžana, zbog čega nema osnova za raspravu o njihovom specijalnom statusu.
Dugogodišnji sukob je završen, historijska prilika da se uspostavi trajni mir i građanski međudržavni odnosi između Republike Azerbejdžan i Republike Armenije i da se osigura miran suživot azerbejdžanskog i armenskog naroda neće biti propuštena. Republika Azerbejdžan će nastaviti da preduzima sve neophodne mjere kako bi se region preobratio u mjesto mira, stabilnosti i razvoja u kojem predstavnici svih etničkih grupa žive u prosperitetu.
