Piše: Muhamed Hajr Musa / Preveo i prilagodio: Abdusamed Nasuf Bušatlić
Prije nekoliko dana čuo sam jednog čestitog čovjeka kako kaže: ”Neka Allah nagradi našu braću u Gazi posebno i u Palestini općenito, jer su svojim džihadom skinuli grijeh sa nas i cijelog islamskog ummeta svojim džihadom na Allahovom putu i svojim suprotstavljanjem cionističkoj agresiji.”
Ovakve fraze se često mogu čuti od strane nekih daija, hatiba, učenjaka i političara, koji na taj način hvale palestinsku odbranu Kudsa, džamije Al-Aksa i Palestine općenito, te njihovu borbu protiv okupatorskog cionističkog entiteta.
Međutim, zbog česte upotrebe spomenute fraze od strane nekih islamskih učenjaka i uglednih ljudi, vremenom se stvara pogrešno uvjerenje, zato je neophodno objasniti ovu frazu i njezine implikacije.
Značenje zastupanja i njegovo šerijatsko-pravno dejstvo
Zastupanja ili zamjenjivanje (nijabetun) u šerijatsko-pravnoj terminologiji znači da neko lice izvršava neki ibadet ili šerijatsku obavezu umjesto drugog lica.
Zastupanje je dozvoljeno u tzv. imovinskim (materijalnim) ibadetima, kao što su zekat, sadaka, iskupljivanje (kefaret), dok u tjelesnim (fizičkim) ibadetima kao što su namaz i post, zamjenjivanje nije dozvoljeno po jednoglasnom mišljenju islamskih učenjaka, u odnosu na žive ljude, a postoji razilaženje oko zamjenjivanja u odnosu na umrle.
Osim spomenutih, postoje ibadeti koji uključuju tijelo i imetak, kao što su hadž i umra. Islamski pravnici su detaljno opisali pitanje zamjenjivanja (zastupanja) i izvršavanja ovih ibadeta u ime drugog, tako da ovdje nema potrebe za dodatna objašnjenja.
Ovdje je bitno naglasiti da su najvažniji učinci zamjenjivanja drugog u ibadetima, oslobađanje dužnosti onoga u čije ime se desilo zamjenjivanje, izvršenje obaveze u njegovo ime, oslobađanje od grijeha koji je rezultat neizvršavanja ovog ibadeta i postizanje nagrade.
Naprimjer, ako jedan musliman zamijeni drugog muslimana u plaćanju iskupljenja ili kefareta koji se od njega traži ili u plaćanju zekata, to znači da je s njega spala obaveza i odgovornost, i on dobija nagradu za spomenuti ibadet koji je neko drugi za njega izvršio.
Zastupanje u džihadu na Allahovom putu
Džihad na Allahovom putu je jedan od najvećih ibadeta, to je vrhunac islama, i to je čin ibadeta koji narod Palestine ima čast izvršiti kao odgovor na agresiju uzurpatorskog cionističkog entiteta. I to je njima obaveza (farz), ali i obaveza svakom drugom sposobnom pripadniku islamskog ummeta, u širem smislu, jer je džihad mnogo više od puke borbe.
Da li je onda zastupanje nekog drugog u džihadu validno, i može li musliman zamijeniti drugog muslimana u džihadu na Allahovom putu?
Islamski pravnici su se složili oko neispravnosti zastupanja u džihadu u svim okolnostima, bilo u zamjenu za novac ili bez naknade, kao, naprimjer, kad neko u ime mrtve osobe obavi hadž u zamjenu za novac koji on uzima od njegovih potomaka. Ovakva vrsta zastupanja i zamjene u džihadu je neispravna, bez obzira da li ona bila uz naknadu ili bez naknade.
Imam El-Maverdi je u svojoj knjizi El-Havi el-kabir elaborirao pitanje zastupanja i zamjene u džihadu i objasnio da je ono apsolutno ništavno, rekavši: ”Nikome nije dozvoljeno boriti se u ime drugog, uz naknadu ili bez naknade, iz tri razloga:
Prvo, kada dođe do sukoba dva protivnička tabora, obaveza je muslimanu učestvovati i biti postojan u borbi, i nije mu dozvoljeno da u borbi učestvuje u ime nekog drugog, kao što mu je dozvoljeno obaviti hadž za nekog drugog.
Drugo, ako dođe do borbe, on brani sebe, s namjerom da spriječi prolijevanje krvi, i nije mu dozvoljeno da brani sebe kao zamjenu za nekog drugog.
Treće, onaj ko je učestvovao u borbi ima pravo na svoj udio u ratnom plijenu, pa ako je novčana naknada za učešće u džihadu ispravna, onda dio ratnog plijena pripada vlasniku naknade, a ne onome koji ga je mijenjao u borbi.
Ako bi neko rekao: Ako neko obavi hadž u svoje ime, dozvoljeno mu je da obavi hadž u ime nekog drugog sa ili bez naknade, pa zašto onda, onome ko se bori u svoje ime, ne bi bilo dozvoljeno da se bori u ime nekog drugog, sa ili bez naknade?
Odgovor na ovo pitanje glasi: Zato što se obaveza hadža ne ponavlja (hadž je farz jedanput obaviti), pa je onda valjano u ime nekog drugog obaviti hadž. Međutim, ako bi neko ponavljao obavezu hadža, govoreći: ”Ako me Allah izliječi, ja se zavjetujem da ću svake godine obaviti hadž.” U tom slučaju, niko drugi ne može za njega obaviti hadž, jer je to njemu postala obaveza kao i džihad. I ako se dokaže ništavnost zamjene i zastupanja u džihadu, zamjenik mora vratiti naknadu njenom vlasniku, a ako je potroši, to ostaje njegov dug.”
Ko daje svoj novac i drugi imetak mudžahidima na Allahovom putu, on ga daje u svoje ime i smatra se mudžahidom na Allahovom putu svojim imetkom, i to je njegova obaveza (vadžib), a ne daje imetak da bi drugi mogli učestvovati u džihadu u njegovo ime.
Ovu tačku je također razjasnio imam El-Maverdi kada je rekao: ”Međutim, nema smetnje ako neko dadne imetak kojim će pomoći mudžahida i hodočasnika, jer će dobročinitelju pomoći njegovo dobročinstvo, tako da će davalac imati nagradu za svoje dobročinstvo, a radnik (mudžahid ili hodočasnik) nagradu za njegov rad.
Zejd ibn Halid el-Džuheni, radijallahu anhu, prenosi da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: ‘Ko opremi mudžhida na Allahovom putu, ili hodočasnika, ili se brine o njegovoj porodici (dok je on u džihadu ili na hadžu), ili ko nahrani postača, imat će nagradu kao i oni, bez umanjivanja njihove nagrade.”’
Velika je razlika između odbrane ummeta i zastupanja ummeta
Palestinci, dakle, zastupaju sebe i ispunjavaju svoju obavezu braneći Palestinu, Kuds i blagoslovljenu džamiju Al-Aksa, i svojim džihadom ne zastupaju i ne mijenjaju nikoga iz islamskog ummeta.
Međutim, to ne negira činjenicu da su Palestinci danas, posebno herojski borci Gaze, prva linija odbrane cijelog ummeta, i oštrica koplja u suprotstavljanju cionističkom projektu i njegovim saveznicima i pristalicama. Da, Palestinci ne zastupaju ummet u svom džihadu, ali ga brane, odbijaju i razbijaju cionistički projekat, i brane muslimane.
Naravno, jasno je da mnogi od onih koji izgovaraju fraze koje smo naveli na početku teksta o palestinskom zastupanju cijelog ummeta, ne misle na značenje koje uključuje odustajanje od obaveze džihada. Ali, ponavljanje takvih fraza od strane čestitih ljudi i autoriteta, tokom vremena će, u ušima slušalaca, te fraze učiniti stabilnim činjenicama i dat će im posebne konotacije i efekte. Jedan od najopasnijih efekata ideje da Palestinci zastupaju ummet je da će se smanjiti osjećaj obaveze džihada svih muslimana u odbrani Palestine i svetih mjesta.
Dakle, muslimani moraju biti sigurni da ispunjavanje dužnosti prema Palestini, Kudsu i Al-Aksa džamiji od strane Palestinaca, ne oslobađa od odgovornosti ostatak ummeta i obaveze prema mjestu Isra'a i Mi'radža Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, i prema blagoslovljenoj zemlji Palestini.
Stoga, ugledne vjerske i političke ličnosti moraju biti oprezni sa svojim izrazima i riječima, te voditi računa o njihovom odabiru kako ne bi doprinijeli pogrešnim značenjima koja proizvode negativne efekte prema palestinskom pitanju i drugim važnim pitanjima ummeta.
