na portalu European Western Balkans objavljen je intervju sa Nerzukom Ćurkom, profesorom na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Sarajevu. Izdvajamo pitanje i odgovor o sigurnosnim izazovima u regiji.
Šta su, prema Vašem mišljenju, ključni bezbjednosni izazovi u regionu i da li je to možda islamski radikalizam?
“I tu smo mi u zamci jednog opšteg spina, jednog opšteg globalnog spina, zbog trijumfa desničarskih snaga sada u mnogim zemljama na Zapadu, pa i u samim centrima svjetske moći. Imamo situaciju u kojoj je iznova konstituisana figura neprijatelja na Zapadu i unutar tih desničarskih krugova, ta figura je Islam. To je ozbiljan problem jer je u tim, rekao bih, neprijateljskim naracijama, pobijedila interpretacija da je jedna velika religija sinonim za jednu grupu ljudi koja se u svojoj interpretaciji svijeta poziva na nasilje. To je vrlo neodgovorno, jer je zanimljivo da nemamo takva gledišta kada su u pitanju druge nasilne interpretacije koje se generišu iz nekih drugih ideologija. Stoga je i na zapadnom Balkanu, pod pritiskom sve snažnijih desničarskih snaga, proizvedena figura neprijatelja, a ta figura je u realno-bezbjednosno i političko polje prevedena na način da je islamski ekstremizam postao ključni bezbjednosni izazov.
Paradoks je da na zapadnom Balkanu, ako posmatramo cjelinu Evropske unije i ove zemlje periferije, da je tog ekstremizma u smislu realizovanog nasilja bilo znatno manje nego npr. u Francuskoj, Belgiji, Nemačkoj.
Mislim da su najveći bezbjednosni izazovi za region vezani za revitalizaciju i javno normaliziranje “neo-ustaških”, “neo-četničkih“ i “neo-balijskih” ideologija ( Nerzuk Ćurak ovdje izmišlja pojam “neo-balijski”, želeći prikazati da među Bošnjacima ima nacionalista koji su jednako opasni kao ustaše i četni. On to radi iako zna da je to totalna glupost, op.pri.), koje su sa mojeg stanovišta mnogo veća opasnost nego opasnost od tzv. selefijskih ekstremista. Nažalost, mi živimo “mainstream” tih ideologija. Dakle, “neo-ustaške”, “neo-četničke“ i “neo-balijske” ideologije nisu neke ekstremističke interpretacije svijeta koje se mogu držati pod kontrolom kao radikalističke i ekstremističke grupe koje zazivaju i provode „kulturu smrti“. Ove ideologije o kojima ja govorim su samo srce naših neuspjeha, jer su “mainstream” ideologije, jer su u stvari vladajuće ideologije našeg svijeta koje su samo odjevene u novo ruho, u lijepa lister odijela. To je naš temeljni problem koji društva u regiji uopšte ne primećuju kao problem. Navikli smo se da su baštinici tih ideologija naša vlast.
Ljudi koji su otvoreni ili prikriveni sljedbenici tih ideologija sjede kao naši politički zastupnici i, pritom, iznose u svojim političkim govorima ideje zbog kojih su u vremenu rata njihovi prethodnici završili u Hagu. A sada to slobodno govore. Da je rat i da se ponovo formira neki međunarodni sud, ljudi koji danas vode politike generirane iz tih ideologija bi, logikom suda, zbog komandne odgovornosti, udruženog zločinačkog poduhvata i sl. bili u Hagu, jer bi njihov politički govor bio podveden pod institucionalne političke norme, dakle, pod vlast i moć odlučivanja koji vode ka zločinu. A sada se mnogi opasni zahtjevi ne tretiraju kao opasnost. Stoga, to je glavni bezbjednosni izazov, uz stalne izazove trafikinga, proliferacije i drugih oblika organizovanog kriminala, dakle, svih transgraničnih bezbjednosnih izazova.
