Prošle sedmice, 24. marta 2016.godine, Pretresno vijeće III Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) osudilo je Radovana Karadžića, prvog bivšeg predsjednika Republike Srpske (RS), vrhovnog komandanta njenih oružanih snaga i jednog od idejnih tvoraca RS-a , za genocid, zločine protiv čovječanstva i kršenje zakona i/ili običaja ratovanja koje su počinile srpske snage tokom rata u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. Optuženom se sudilo po 11 tačaka optužnice, a jedna od tačaka se odnosila na opsadu Sarajeva, te dva napada na pijacu Markale, 5. februara 1994.godine i 28. augusta 1995. godine.
Nepohodno je osvrnuti se na presudu te objašnjenje vezana za gore navedene napade nakon izjava političara iz RS-a, posebno Milorada Dodika, da se treba “obnoviti tužba vezano za Markale protiv ljudi koji su gađali svoj narod”, kako on navodi.
Naime, u presudi Radovanu Karadžiću sudsko vijeće je detaljno objasnilo obim zločina, istragu, te zaključak odgovornosti. U kratkim crtama, većina sudskog vijeća, izuzev sudije Bairda, odbilo je teoriju i tvrdnju gospođe Zorice Subotić da je broj žrtava uveličan i da su tijela donesena na lokaciju masakra. Isto tako, sudsko vijeće je prihvatilo istraživanje Berka Zečevićeva i John Hamilla i procjene pada granate, koje se u velikom postutku podudaraju, čak i ugao pada granate, sa procjenom ustanovljene od strane gospođe Subotić.
Na osnovu ostatka granate, konkretno stabilizatora granate, u narodu poznatog kao „rep“ granate, ustanovljeno je da je stabilizator čvrsto zabijen u asfalt i to do dubine od 9 cm. Taj pokazatelj upučuje na to da granata nije mogla biti ispaljena sa polozaja ABiH, što potvrđuju i dokazi o putanji granate. Isto tako, večina bilješki i drugih dokaza pokazuju da je granata ispaljena sa polozaja Vojske RS-a, konkretnije, sa položaja VRS-a u Mrkovičima.
Na osnovu prezentiranih dokaza, sudsko vijeće, izuzev sudije Bairda, je ubijeđeno bez sumnje da je granata koja je pogodila pijacu Markale 5. februara 1994. godine ispaljena sa jednog od položaja pod kontrolom VRS-a, te da su vojnici VRS-a namjerno ispalili granatu, znajući da u tom području nema legitimnih vojnih meta.
Sudsko vijeće, uzimajuću u obzir navode optuženog da je masakar 28. avgusta 1995. godine isceniran, kao i sa ranijim slučajem masakra 5 februara 1994. godine, zaključuje da navodi nisu tačni te je prihvatilo dokaze svjedoka koji su bili na samoj lokaciji tokom ili odmah nakon događaja, koji su bili ubijeđeni da to o čemu su svjedočili nije moglo biti iscenirano.
Sudsko vijeće je, iako prepoznaje kredibilitet Zorice Subotić, na osnovu video snimaka i bolničke evidencije, odbacilo njenu tvrdnju da je broj žrtava uvećan i da su tijela donesena na lokaciju masakra, te je vijeće potvrdilo da pijaca nije bila legitimna vojna meta.
Dakle, sudsko vijeće je, oslanjajuči se na izvještaje svjedoka eksperata Harrya Konningsa, Richarda Higgsa, Emira Turkušića i Seada Bešića, i analizirajuči stabilizator granate koji im je dostavljen, uvjereno da je to stabilizator granate pronađen na Markalama 25. avgusta 1995. godine, te je iz tog razloga odbilo dokaze gospođe Subotić da je to bio drugi stabilizator granate.
Nakon svih predstavljenih dokaza i činjenica, sudsko vijeće je ubjeđeno bez sumnje da je granata na Markale 28. avgusta 1995. godine ispaljena sa položaja VRS-a te je ustanovilo da oznaka na ostatku granate dokazuje da je granata isporučena iz Krušik tvornice iz Valjeva u Srbiji, dok serijski broj granate pokazuje da je testirana u Srbiji krajem 1994.godine. Iste oznake su pronađene na ostatcima druge četiri granate koje su eksplodirale u blizini pijace Markale tog dana.
Sve navedeno pokazuje da tih pet granata nisu bile dio JNA arsenala i da nisu mogle biti dio vojnog arsenala ABiH u vrijeme tog napada. Samim time, svih pet granata su ispaljene sa položaja VRS-a.
Generalno, sudsko vijeće na osvonu svih dokaza o minobacačkoj granati 120 mm, koji su prezentovani vijeću, odbija svjedoke odbrane, kao i svjedoka Dragomira Miloševića, zbog toga što su doneseni i izneseni na način da idu njima u korist, te je njihov kredibilited umanjen njihovom željom da kroz dokaze koje su prezentovali umanje odgovornost VRS-a za počinjeno djelo.
Presuda istiće da iako ulice Mula Mustafe Bešeskije i Markale mozda nisu namjerno direktno ciljani tog dana, ubijeđeno je na osnovu svih dokaza, uključujući i drugih granata koje su eksplodirale u okolini Markala, da je VRS namjerno gađala regiju oko pijace iako su u potpunosti znali i bili svjesni da tu nema legitimnih vojni ciljeva te su bezobzirno zanemarili potencijalne civilne žrtve kao posljedicu njihovih djela.
Na osnovu prvostepene presude, te dokaza navedenih u njoj besmisleno je pokušati umanjiti bilo koju vrstu odgovornosti VRS-a, od vojnika koji su ispalili granate do nalogodavaca. Dakle, ova presuda je potvrdila odgovornost VRS-a za napade i masakare na Markalama.
