Autor:Slobodan Jovanović/Pobjeda.me
Više od stoljeće i po, može se slobodno reći od Načertanija Ilije Garašanina, velikosrbizovanog programa Franja Zaha o okupljanju Južnih Slovena, srpske naučne, kulturne i druge elite i mediji upravo pokušavaju izbrisati pamćenje Crnogoraca i nametnuti novu semiotiku kompletnoj crnogorskoj istoriji i njenim ličnostima. Crna Gora se konceptualizira kao dio srpske povijesti uz naglašenu podređenost Crne Gore Srbiji, namećući Crnogorcima funkciju hiponima prema hiperonimu Srbi.
O posvećenosti srpskih elita najbolje govori veliki broj falsifikata koji su vrlo vješto i sa dugoročnim i vizionarskim ośećajem činjeni kroz XIX stoljeće, dodavanjem u mnogim dokumentima izraza srpski, egzarh pećkog trona, ogledalo srpsko itd, koji se danas koriste kao neoborive činjenice. Očigledan primjer je Zakonik knjaza Danila, štampan u Novom Sadu 1855, đe je u članu 92, koji se bavi imigrantima, M. Medaković umetnuo riječi do jedine srpske u rečenici I ako u ovoj zemlji nema nikakve druge narodnosti i nikakve druge vjere do pravoslavno istočne…Ni njemu, ni mnogim drugim Srbima koji su dolazili i imali upliva u život Crne Gore ne može se nijekati umješnost u percipiranju značaja koje će njihovi falsifikati imati za buduću velikodržavnu politiku koja je vođena prema Crnoj Gori. Poznati srpski naučnik Jovan Cvijić u knjizi Govori i članci iz 1921, kaže: „…jedna misao i jedna volja ovladala je svim članovima srpskog naroda, da mu njegova državna teritorija dopre do morske obale i jadranskih pristaništa“.
MIT O NEPOSTOJEĆEM
Jakov Ignjatović piše prije više od sto godina da Srbin bez svog verozakonskog obreda i običaja ne drži se za Srbina, poistovjećujući vjeru i naciju. Nastojeći da očuva identitet svog naroda, Srpska crkva je u periodu otomanske vladavine podizala na najveći stupanj mit o srpskoj srednjovjekovnoj državi i njenoj vlasteli. Veliku ulogu, uz kulturnu elitu, u glorifikaciji slave nemanjićke države i vladara, nesumnjivo ima crkva, koja te mitove obilato koristi u svojoj interpretaciji, dajući im metafizički smisao. Srpski nacionalni romantizam XIX stoljeća bio je inkubator mitoligizirane istorije i veličanju srpskog etnosa i posebnosti. Budući da je svakoj religiji usađen nagon da se širi, pravoslavlje je postalo poticaj za ekspanzionističku politiku i širenje srpskog etniciteta. Primjerice, kada je, tokom francuske okupacije Boke Kotorske, Napoleon donio dekret 1808. kojim je izdvojena Boka iz jurisdikcije Crnogorske mitropolije i nakon što je aktom austro-ugarski car F. Jozef I 6. nov. 1870. osnovao Bokokotorsko-dubrovačku eparhiju, a ona, umjesto dotadašnjeg kulta starog opštehrišćanskog sveca, opata Sabe Osvećenog, porijeklom iz Kapadokije, proglasila Savu Nemanjića za njenoga „zaštitnika“, crkve dobijaju po Boki novo svetačko ime, Saba postaje Sava, i stanovnici Boke, preko crkve, širenje, do tada nepostojećeg, etničkog srpstva.
Nema sumnje da je SPC predstavljala bazičnu polugu za srpski ekspanzionizam, posebno u XX stoljeću. Ona je tu svoju ulogu otvoreno artikulisala pojavom svetosavske ideologije polovinom XX stoljeća, koja je, kao nacionalno-politička ideologija, nastala spojem srpskog nacionalizma i klerikalizma. Svetosavlje je začeto polovinom 1930-ih godina u Kraljevini Jugoslaviji, nazivu je kumovao Dimitrije Najdanović, a najznačajniji ideolog bio je episkop Nikolaj Velimirović. Osim što je predstavljalo nacionalni program, zasnovan na sintagmi jedan narod, jedna religija u jednoj državi koja okuplja sve Srbe, svetosavlje je propagiralo odbacivanje svih stranih običaja i površnih zapadnih tradicija, uključujući demokratiju, jednakost, individualizam, vjersku snošljivost i druge vrijednosti modernizma.
Najdanović se idejno formirao u sjenci žičkog vladike N. Velimirovića, koji je godine 1934. zahtijevao od njega da pristupi pokretu Zbor D. Ljotića, čijim će idejama ostati vjeran decenijama. Cilj svetosavlja je, po njemu, da budemo sveti organizam, narod sveti. Najdanovićevo polazište je da je srpski nacionalizam hristonosni, preliven iz jevanđelja ljubavi u mudrost naše deseteračke epike. Ritualno ponavlja da je naš nacionalizam najstariji u Evropi, da je moguć i nasušan jedan svetosavski nacionalizam… ohristovljeni nacionalizam kao nacionalizam višeg reda. Najdanović sam priznaje shvatanje nacije istovjetno sa nacističkim i fašističkim: Nacistički i fašistički totalitarizam dva ‘firera’ Nemačke i Italije novijih dana potvrđuju na klasičan način našu postavku o naciji kao etnobiološkom telu… U njemu vaskrsava drevni fenomen religijskoga kulta cezara.
VELIMIROVIĆ I HITLER
Velimirović takođe veliča Hitlera jer je navodno realizovao zamisao Luterovu o nacionalnoj crkvi, tvrdeći da je teškom mukom od protestantskog dijela njemačkog naroda organizovao nacionalnu crkvu.
“Ipak se mora odati poštovanje sadašnjem njemačkom Vođi, koji je kao prost zanatlija i čovjek iz naroda uvideo da je nacionalizam bez vere jedna anomalija, jedan hladan i nesiguran mehanizam. I evo u XX vijeku on je došao na ideju Svetoga Save, i kao laik poduzeo je u svome narodu onaj najvažniji posao, koji priliči jedino svetitelju, geniju i heroju”, riječi su Velimirovića na predavanju na Kolarcu 1935, pod naslovom Nacionalizam Svetog Save. I Velimirović tvrdi da je nacionalizam Sv. Save jevanđeljski i organski, da je naš nacionalizam zaista najstariji u Evropi. Svetosavlje se gradi kao totalitarna ideologija po fašističkom modelu, što Velimirović sam ne krije.
Nije naodmet pomenuti da Velimirović kaže da je za svakoga Srbina odbojna i sama pomisao da njegovom crkvom upravlja neko iz tuđe države, da mu sveštenici budu stranci. Srbin, kaže, strahuje od lukavog neprijatelja koji se s osmjehom uvlači u njegovu zemlju, da mu razori sve nacionalne svetinje.
U besjedi u Sremskim Karlovcima povodom stvaranja struktura ujedinjene SPC u kraljevini SHS, patrijarh srpski Varnava kaže da su Sv. Sava i SPC jedini čuvar srpske nacionalne svijesti i zatočnik ideje o oslobođenju i ujedinjenju svih Srba u jednu narodnu državu. M. Spalajković 1943. piše u Duhovnim temeljima svetosavske Srbije da se svetosavlje oblikovalo „neodoljivom silom rasnog nagona“ koji potvrđuje trajanje i vječnost „srpskog plemena“ i ustanovljuje tako rasnu paradigmu svetosavlja koja izražava rasne idealne obrasce, koji naciji, dok god traje, treba da služe za ugled.
Ideologija svetosavlja izazvala je podjele i među Crnogorcima i tako formirala unutrašnje protivnike crnogorskoga identiteta i države. Organizovan je svetosavski pohod na sveukupnu crnogorsku kulturno-istorijsku prošlost, posebno devedesetih godina prošlog stoljeća. Unificiraju se Tito i Đilas u jedan semantički entitet, raskrinkava se njihova saradnja u antisrpskoj djelatnosti i razbijanju srpskog naroda na izmišljene nacije. Slično se dešavalo i u Crnoj Gori, gde se pokušavalo da dokaže kako Crnogorci, kao ,nacijaʼ, nisu srpskog porijekla, piše 2000. srpski historičar Bataković. U Novoj historiji srpskog naroda iste godine piše: Na tim ideološkim osnovama moglo se pristupiti stvaranju posebne crnogorske nacije od etnički homogenog ogranka srpskog naroda, a potom i makedonske nacije.
RASNA IDEOLOGIJA
Negira se postojanje crnogorske nacije, ona se naziva komunističkim kopiletom, Crnogorci nakotom, čitavoj istoriji crnogorskog naroda se semiotički mijenja značenje i daje srpsko, uvode se potpuno nesvojstveni Crnoj Gori običaji i sakralna arhitektura, uništava baština kako bi se zatrli svi tragovi autentičnosti, svojataju značajne ličnosti, negira postojanje autokefalne Crnogorske crkve, uprkos brojnim dokumentima koji to nedvosmisleno utvrđuju… Vjersko se poistovjećuje sa etničkim, kletvama i prokletstvima se metafizikom disciplinuje pastva, promjenom svega u Crnoj Gori promoviše se teza o Crnoj Gori kao regionalnom entitetu u okvirima srpskog prostora i Crnogorcima kao pandamu Šumadincima. U tome svemu je prednjačio Amfilohije Radović, mitropolit SPC, duhovni nasljedinik svetosavlja Najdanovića i Velimirovića, učenik Justina Popovića i sljedbenik najradikalnije, najretrogradnije i najklerofašističkije struje u okvirima SPC.
Na svetosavskoj, fašisoidnoj, rasnoj i kleronacionalističkoj ideologiji odgajaju se nove generacije građana Crne Gore. Preko interneta im se nude obmane i krivotvorenje svega vezanog za Crnu Goru i Crnogorce. Zloupotrebljava se vikipedija na svim jezicima da bi se historija Crne Gore i cjelokupno njeno stvaralaštvo i stvaraoci prikazali kao dio srpskog korpusa. Izmišljaju se teorije i kodovi koji konceptualiziraju nacionalne Crnogorce isključivo kao saveznike Hrvata, koji su izdali svoje prirodno srpstvo, povezuju se ili čak sinonimiziraju Crnogorci i Hrvati, čime se Crnoj Gori i nacionalnim Crnogorcima daju negativne konotacije, kakve kod Srba uživaju Hrvati. Otuda i besmisleni epiteti za Crnogorce koji ih povezuju sa ustaštvom iz doba NDH i budalaste teorije o crvenim Hrvatima. Slično je i sa poistovjećivanjem Crnogoraca sa Albancima, Šiptarima, kako ih nazivaju.
Danas u Crnoj Gori ideologija svetosavlja predstavlja vodeću državnu ideologiju, pod okriljem svetosavlja se bira vlast i putem njega se u potpunosti mijenja biće Crne Gore djelovanjem te iste vlasti u sprezi sa SPC. Što duže budu u mogućnosti da metastaziraju Crnu Goru, to je njena budućnost sve dalja od svojih autentičnih korijena i vrijednosti, kao i od evropske, moderne civilizacije.
