Politika administracije američkog predsjednika Joe Bidena prema Balkanu poništava mnogo onoga što je upravo Biden u vrijeme kada je bio senator uspio postići prije više od 20 godina, te današnji pristup “udovoljavanja autokratskom režimu u Srbiji” koji “nastoji da podijeli Kosovo i Bosnu i dominira Crnom Gorom” prijeti da izazove nove sukobe u region, smatra politolog Janusz Bugajski.
Bugajski za Washington Examiner piše da su tokom 1990-ih, uz snažnu dvostranačku podršku, Sjedinjene Države i NATO “okončali jugoslovenske ratove oštrom diplomatijom i direktnom intervencijom”. Navodi da je Washington također priznao sve države proizašle iz Jugoslavije i pobrinuo se da nijedna nacija ne dominira nad drugima.
“Dvije decenije kasnije, udovoljavanje autokratskom režimu u Srbiji podriva temelje bezbijednosti Zapadnog Balkana i prijeti da gurne region ka novim oružanim sukobima”, navodi se u analizi.
Ističe se da su “preuranjene izjave o uspjehu i Washingtona i Brisela” poslužile “jačanju autokratskih i etnonacionalističkih snaga u regionu”.
“Trumpova administracija je zabilježila neke opipljive uspjehe uvođenjem Crne Gore i Sjeverne Makedonije u NATO i omogućavanjem trajnog sporazuma između Makedonije i Grčke. Ipak, nije uspjela postići međusobno međudržavno priznanje Srbije i Kosova niti osigurati teritorijalni integritet Bosne i Hercegovine. Također se poigravao idejom podjele država po etničkim linijama – receptom za raspirivanje regionalnog požara”, ističe Bugajski.
Također se kritikuje politiku Evropske unije na Balkanu koja se pokazala “neadekvatnom” jer nije uspjela osigurati članstvo u EU nijednoj državi od ulaska Hrvatske prije deset godina, “a njeno stalno dodavanje novih uvjeta poslužilo je za razočaranje građana i ohrabrivanje radikala”.
“Vučić bi mogao izazvati sukobe kako bi skrenuo pažnju s protesta”
Bugajski ističe da regionalnu nesigurnost prvenstveno stvara režim u Beogradu koji “nastoji da podijeli Kosovo i Bosnu i dominira Crnom Gorom”, te da “autokratski” predsjednik Srbije Aleksandar Vučić umiruje Washington upuštajući se u “besmislene” razgovore sa Prištinom i tvrdi da traži “ravnotežu” između Zapada, Rusije i Kine.
Istovremeno, on održava savez sa ruskim predsednikom Vladimirom Putinom i dozvoljava Srbiji da bude kapija za rusku subverziju Balkana, dodaje.
Bugajski smatra da masovne demonstracije u Beogradu “ukazuju na to da je Srbija možda na ivici demokratske revolucije koja će zamijeniti korumpirani, autokratski režim”.
Međutim, upozorava da bi Vučić, iz straha od gubitka vlasti, “mogao da izazove sukobe u širem regionu kako bi skrenuo pažnju sa rastućih domaćih pritisaka”.
“Nedavni napadi organizovanih bandi na kosovsku policiju i trupe NATO-a na sjeveru Kosova mogli bi da nagovijeste veća previranja koja je proizveo Beograd ako se odgovor Washingtona na takve provokacije shvati kao slab”, upozorava on.
Podcrtao je više vjerovatno da bi neodlučan pristup Zapada koji “toleriše sabotažu Beograda” rezultirao nasiljem, za razliku od politike koja se fokusira na konsolidaciju države u BiH, Crnoj Gori i na Kosovu i na nautralizaciju “svih ekspanzionističkih pan-nacionalnih projekata”.
Ukoliko Brisel i Washington podstaknu čvrst plan za međusobno priznavanje Srbije i Kosova i preciziraju ekonomske i diplomatske posljedice nepriznavanja, uključujući smanjenje ekonomskih subvencija, Vučić će “nastaviti da manipuliše sporom kako bi okupio nacionaliste i polarizirao društva”, smatra on, prenosi N1.
